آزمایش ژنتیک سرطان: آیا شما ژن سرطان را دارید؟

بر اساس تحقیقات اخیر، حدود 40% از مردم در طول زندگی خود با نوعی از سرطان روبرو می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهند که درمان‌های مبتنی بر داده‌های ژنتیکی می‌توانند شانس بهبود بیماران مبتلا به سرطان را تا چندین برابر افزایش دهند. آزمایش ژنتیک سرطان نه تنها به ما امکان می‌دهد تا بیماری‌ها را در مراحل اولیه شناسایی کنیم بلکه در انتخاب استراتژی‌های درمانی دقیق و شخصی‌سازی شده نیز نقش اساسی دارد.

در این مقاله از سایت بای بای سرطان، به بررسی چگونگی تأثیر آزمایشات ژنتیکی در تغییر پارادایم‌های مراقبت و درمان سرطان خواهیم پرداخت و از جدیدترین پیشرفت‌ها و چالش‌های این حوزه پرده برمی‌داریم. با ما همراه باشید تا درک عمیق‌تری از قدرت آزمایش ژنتیک سرطان به دست آورید و با اطلاعاتی که به اشتراک می‌گذاریم، به مبارزه مؤثرتری علیه این بیماری بپردازیم.

آزمایشگاه ژنتیک

امروزه با افزایش آگاهی مردم از ارتباط بین ژنتیک و سلامت عمومی فردی، تقاضای انجام تست­ های ژنتیکی-مولکولی بیش از پیش شده است.
منفعت این آزمایشات ژنتیک در این است که منجر به تشخیص بیماری ­های قبل از تولد نوزاد و بیماری­ هایی که بعد از پیوند عضو ممکن است برای شخص پیش بیاید، می­ گردد.

این تست­ ها، در تشخیص زود هنگام و درمان سرطان­ هایی که ریشه خانوادگی و ژنتیکی دارند نیز، می ­توانند بسیار موثر و کمک کننده باشد.

متخصصین مغز و اعصاب نیز با تکیه بر نتایج به دست آمده توسط آزمایشگاه ژنتیک سرطان، قادر به تشخیص اختلالات عصبی هستند.

آزمایشات ژنتیک، در بررسی میزان وخامت و مرحله­ ی سرطان، می ­تواند مفید و کاربردی باشد.

به نقل از سایت MedlinePlus: نتایج آزمایش‌های ژنتیکی می‌توانند اطلاعات مهمی درباره سلامت فرد و احتمال ابتلا به برخی بیماری‌ها ارائه دهند. این نتایج معمولاً به سه دسته تقسیم می‌شوند: مثبت، منفی یا نامشخص. یک نتیجه مثبت به این معناست که فرد دارای تغییر ژنتیکی مرتبط با یک بیماری خاص است، اما همیشه به معنای بروز قطعی بیماری نیست. نتیجه منفی نشان می‌دهد که هیچ تغییر ژنتیکی مرتبطی شناسایی نشده است، اما تضمینی برای عدم ابتلا به بیماری در آینده نیست. نتایج نامشخص زمانی رخ می‌دهند که تأثیر یک تغییر ژنتیکی ناشناخته باشد و نیاز به بررسی‌های بیشتر داشته باشد.

در آزمایشگاه ژنتیک سرطان، متخصصین به بررسی بیماری­ های ژنتیکی، پیشرفت و ارائه روش­ های نوین برای آزمایش و تست­ های مختلف می ­پردازند که هدف تمامی آن­ها، بهبود ارائه خدمات درمانی به بیماران است.
هر آزمایشگاه ژنتیک، توسط مدیران و مشاوران ژنتیکی، تحت نظر سوپروایزر فعالیت می­ کنند تا نتایجی دقیق، قابل اعتماد و سریع از نمونه ­های گرفته شده، ارائه دهند.

بخش ­های آزمایشگاه ژنتیک

آزمایشگاه ­های ژنتیک، متشکل از بخش­ های مختلفی هستند که هرکدام، به صورت تخصصی به بررسی نمونه ­های گرفته شده می ­پردازند.

این بخش ­ها، با توجه به نوع نمونه گرفته شده از بیمار، بررسی ­های متفاوتی انجام می ­دهند. در ادامه، این بخش ­ها را به صورت مختصر توضیح داده ­ایم:

۱- آزمایشگاه ژنتیک سلولی (Cytogenetics Laboratory)

این بخش می­ تواند خدمات جامعی در بررسی انواع کروموزوم ­ها ارائه دهد که این قابلیت می ­تواند منجر به تشخیص اختلالات مادرزادی، مشکلات قبل از تولد، اختلالات هماتولوژیک و انکولوژیک باشد.

۲- آزمایشگاه ژنتیک مولکولی (Molecular Genetics Laboratory)

این بخش از آزمایشگاه ژنتیک، به صورت تخصصیDNA  بیمار را برای تشخیص هرگونه اختلالات مادرزادی، هماتولوژی یا انکولوژی مورد بررسی قرار می ­دهد.

۳- آزمایشگاه ژنتیک بیوشیمیایی (Biochemical Genetics Laboratory)

در این قسمت از آزمایشگاه، بیماران و خانواده­ هایی که بیماری­ های متابولیک ارثی یا خانوادگی دارند، به صورت تخصصی مورد ارزیابی قرار می­ گیرند.
در این بخش، تفاوت ­های حامل ­های هتروزیگوس با استفاده از آنالیزهای متابولیک و آنزیمی، مایعات فیزیولوژیک و بافت­ های مختلف نمونه ­برداری، مورد مطالعه و بررسی قرار می­ گیرند.

۴- آزمایشگاه باروری (Fertility Laboratory)

تست‌های تحلیلی باروری بر روی اسپرم ­های مرد انجام می­‌شود. در این قسمت از آزمایشگاه ژنتیک، آنالیز آنتی بادی ضد اسپرم، آنالیز اسپرم بعد از وازکتومی و بررسی مورفولوژی و شکل اسپرم­ ها صورت می‌­گیرد تا اسپرم‌ها از لحاظ قدرت باروری، تعداد و سایر اختلالات مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند.

نحوه فعالیت آزمایشگاه ژنتیک

آزمایشگاه‌­های ژنتیک، تمام سعی و تلاش خود را می‌کنند تا بهترین خدمات درمانی را به مردم ارائه دهند و این کار را از طریق:

• اطلاعاتی و شرح حال­گیری از بیمار که شامل علت انجام تست­ های ژنتیکی مربوطه، سابقه خانوادگی و اختلالات خاص است، تا با دانستن آن­ها بهترین و دقیق­ ترین نتیجه ممکن به پزشک متخصص ارائه شود.
• بررسی علت انجام تست ­های ژنتیکی و اطلاعات سابقه خانوادگی برای اطمینان از انجام بهترین و مناسب ­ترین تست ­های ممکن برای بیمار.
• ارجاع به مراکز تخصصی ژنتیکی – بالینی در صورت نیاز به انجام تست­ های پیشرفته ­تر.
• فراهم‌ کردن بستری برای بیمار با مشورت کردن با بهترین مشاوران ژنتیک برای انتخاب بهترین تست ژنتیک ممکن.

آزمایشات ژنتیک

انواع مختلفی از آزمایشات ژنتیکی وجود دارد تا تغییرات جدید در‌ ژن، کروموزوم ­ها و پروتئین ­ها را آنالیز کند. پزشک متخصص، برای انتخاب بهترین آزمایش ژنتیک سرطان ممکن برای بیمار، فاکتورهای زیادی را در نظر ب­گیرد از جمله این که بیمار در‌ چه شرایط سلامتی قرار دارد و تغییرات ژنتیکی چطور در این شرایط تاثیرگذار بوده است.

اگر نتیجه تست نامشخص بود، تست­ های بیشتر و جزئی ­تری انجام ‌می ­شود تا مشکل اولیه بیمار شناسایی شود.

آزمایشات ژنتیک سرطان انواع مختلفی دارند که در ادامه به ‌چند نمونه از آن­ها اشاره می­ کنیم:

1-تست­ های مولکولی (Molecular tests)

در این آزمایش، متخصص به دنبال یک یا بیشتر از یک تغییر در ژن می ­گردند.

این آزمایشات ژنتیک، DNA و توالی نوکلئوتیدها را مورد بررسی قرار می‌دهند؛ به طوری که وجود هرگونه تغییر در این توالی، باعث بروز بیماری­‌های مختلفی می‌­شود.

تست­های مولکولی انواع مختلفی دارند که به صورت مختصر توضیح خواهیم داد:

تک نوع هدفمند (Targeted single variant)

در این نوع تست مولکولی، یک گونه خاص از یک ژن مورد مطالعه و بررسی قرار می ­گیرد. معمولا ژنی که انتخاب می‌شود، عامل اصلی بروز اختلال در بیمار است.

این تست معمولا برای اشخاصی استفاده می‌شود که سابقه خانوادگی در بروز یک نوع بیماری ژنتیکی خاص مثل سرطان دارند.

برای بررسی بیشتر، تست‌های دیگری نیز بر روی ژن­‌های مختلف بیمار انجام می‌شود تا اطلاعاتی از بروز احتمالی بیماری‌های ژنتیکی دیگر در فرد به دست آید.

تک ژن (Single gene)

برای بررسی هرگونه تغییرات ژنتیکی در یک ژن بکار می­‌رود و معمولا برای تایید یک تشخیص خاص در بیمار است؛ بخصوص این که گونه‌های مختلفی از ژن وجود دارد که می­‌تواند زمینه ­ساز بروز بیماری شود.

پنل ژن (Gene panel)

به بررسی گونه‌های مختلفی در بیش از یک ژن می­ پردازد.

این تست معمولا در شرایطی به کار می­‌رود که بیمار علائمی از خود نشان می­‌دهد که ممکن است توسط عوامل ژنتیکی مختلفی ایجاد شده باشد.

توالی­یابی کل ژنوم (whole genome sequencing)

این تست، بخش عمده ­ای از DNA یک فرد را مورد بررسی قرار می­ دهد تا تغییرات ژنتیکی ممکن را تشخیص دهد. توالی­یابی کل ژنوم معمولا زمانی انجام می‌شود که تست‌های تک ژن و پنل ژن نتوانند علت بروز بیماری را تشخیص دهند و یا علت بروز تغییرات ژنتیکی نامعلوم باشد.

این تست از باقی تست ­های مولکولی زمان­ برتر و پر­هزینه ­تر است.

پس از بررسی تست­ های مولکولی و انواع آن، سایر آزمایش­ های ژنتیک سرطان را بررسی می­ کنیم.

۲- تست ­های کروموزومی (Chromosomal tests)

کل کروموزوم و یا توالی طولانی از DNA را تشخیص و تغییرات ژن را مورد بررسی قرار می ­دهند.

تغییراتی که ممکن است مشاهده شود شامل کپی بیش از حد و یا عدم کپی کروموزوم، اضافه شدن قطعه بزرگی به کروموزوم، حذف شدن یا آرایش مجدد یک قطعه از کروموزوم باشد.

۳- تست­ های بیان ژن (Gene expression tests)

این نوع آزمایش ژنتیک سرطان، سلول‌­ها را مورد بررسی قرار می­‌دهد.

وقتی ژنی در سلول بیان می ­شود mRNA مخصوص به آن ژن، شروع به پروتئین سازی می ­کند.

تست بیان ژن mRNAها را مورد بررسی قرار می­‌دهد تا مشخص شود کدام ژن­‌ها فعالیت بیش از حد دارند و کدام ژن­‌ها فعالیتشان کمتر از حد معمول است‌.

این آزمایشات ژنتیک، برای بررسی بعضی اختلالات و تشخیص بیشتر سرطان ­ها استفاده می­ شود.

۴- تست­ های بیوشیمیایی (Biochemical tests)

این نوع تست DNA را مورد بررسی قرار نمی­‌دهد بلکه مقدار فعالیت پروتئین‌ها و آنزیم­‌هایی که توسط ژن­ ها تولید می‌شوند، آنالیز می‌­کند.

وجود هرگونه اختلال و عوامل غیرطبیعی نشان از تغییرات DNA سلول دارد که می‌­تواند باعث افزایش یا کاهش تولید آنزیم یا پروتئینی خاص در سلول شود.

نتیجه آزمایش ژنتیک سرطان

نتیجه همیشه سر راست و مستقیم نیست و در مواقعی توضیح آن سخت است، بنابراین مهم است که بیمار و اطرافیان وی سوالات مختلفی مربوط به نتیجه آزمایش از فرد متخصص بپرسند.

جواب مثبت آزمایش ژنتیک سرطان به این معناست که آزمایشگاه تغییراتی در ژنی خاص، کروموزوم و پروتئین پیدا کرده است.
با توجه به نوع تست نتیجه می‌تواند تایید تشخیص سرطان، تایید وجود اختلال ژنتیکی در فرد یا این که افزایش احتمال ابتلای شخص به برخی بیماری‌ها، به دلیل وجود ژنومی خاص باشد.

باید این مسئله را در نظر گرفت که مثبت شدن جواب تست در آزمایشگاه ژنتیک، تست‌هایی که پیش بینی کننده و یا بدون علامت است، به منزله تشخیص ۱۰۰ درصدی اختلال ژنتیکی در فرد نیست.

همچنین مثبت شدن نتیجه آزمایش نمی‌تواند دوره و یا شدت سرطان و اختلال را مشخص کند.

در مواقعی جواب آزمایش ژنتیک سرطان مثبت کاذب است که بیشتر در شرایطی اتفاق می‌افتد که فرد مبتلا به بیماری خاصی نیست اما جواب آزمایش وجود بیماری را نشان می‌دهد.

جواب منفی آزمایشات ژنتیک، نشان دهنده این است که آزمایشگاه تغییراتی در ژن، کروموزوم و پروتئین‌های شخص مشاهده نکرده است. این نتیجه بیان می‌کند که فرد دچار اختلال خاصی نیست، ریسک بروز بیماری‌های ژنتیکی در فرد وجود ندارد و همچنین اختلالات ژنتیکی خانوادگی نیز در او یافت نشده است.
اگر چه ممکن است ژن بیماری‌زایی در تست جا بماند که مورد بررسی قرار نگرفته باشد، که در این صورت انجام مجدد تست برای تایید منفی بودن آن صورت می‌گیرد.

 ممکن است جواب منفی این تست‌ها کاذب باشد، آن هم بیشتر در شرایطی رخ می‌دهد که فرد ژنوم‌ بیماری‌زا را در بدن خود دارد اما نتیجه تست بیان کننده این موضوع نیست.

گاهی نیز ممکن است نتیجه آزمایش ژنتیک سرطان اطلاعات مفیدی به متخصصین ندهد چرا که در بدن هر شخص تغییراتی در DNA رخ می‌دهد که بیماری‌زا نیست. البته آزمایشات ژنتیک برای تایید بیماری‌زا بودن یا نبودن این تغییرات انجام‌ می‌شود تا صحت این موضوع تایید شود.

چالش‌ها و محدودیت‌های آزمایشات ژنتیکی

آزمایشات ژنتیکی علیرغم پیشرفت‌های قابل توجه، با چالش‌ها و محدودیت‌هایی مواجه هستند که می‌تواند تأثیر آن‌ها را در تشخیص و درمان بیماری‌ها محدود کند. این چالش‌ها شامل خطاهای ممکن در تست‌ها، محدودیت‌های تفسیر نتایج و هزینه‌های بالای برخی آزمایشات می‌شود.

خطاهای ممکن در تست‌ها: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در آزمایشات ژنتیکی، احتمال خطا در نتایج است. این خطاها می‌توانند شامل نتایج مثبت کاذب (تشخیص اشتباه بیماری وجود دارد وقتی که واقعاً وجود ندارد) یا منفی کاذب (عدم تشخیص بیماری وقتی که بیماری وجود دارد) باشند. این نوع خطاها می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله کیفیت نمونه، تکنیک‌های آزمایشگاهی و حتی حدود تشخیصی آزمایش ایجاد شود.

محدودیت‌های تفسیر نتایج: تفسیر نتایج آزمایشات ژنتیکی می‌تواند بسیار پیچیده باشد. بسیاری از جهش‌های ژنتیکی که شناسایی می‌شوند، به خودی خود ممکن است بیماری‌زا نباشند، یا اینکه تأثیر آن‌ها بر وضعیت سلامتی فرد نامشخص باشد. همچنین، وجود عوامل محیطی و سایر ژن‌ها که می‌توانند تأثیر جهش‌های خاصی را تعدیل کنند، تفسیر نتایج را دشوارتر می‌کند.

هزینه‌های بالای آزمایشات: هزینه آزمایشات ژنتیکی، به ویژه آزمایش‌های پیشرفته مانند توالی‌یابی کامل ژنوم، می‌تواند بسیار بالا باشد. این امر موجب می‌شود که دسترسی به این آزمایش‌ها برای بسیاری از افراد محدود شود. علاوه بر هزینه مستقیم آزمایشات، هزینه‌های مرتبط با تفسیر و مشاوره ژنتیکی نیز می‌تواند بر بار مالی بیماران افزوده و دسترسی به این خدمات را محدودتر کند.

با توجه به این چالش‌ها، لازم است که تلاش‌های بیشتری برای بهبود دقت آزمایشات، توسعه روش‌های جدید برای تفسیر داده‌های ژنتیکی، و کاهش هزینه‌ها انجام پذیرد تا بتوان از قابلیت‌های کامل آزمایشات ژنتیکی در پزشکی بهره برد.

مشاوره ژنتیکی و حمایت روانشناختی

مشاوره ژنتیکی نقش کلیدی در فرایند تشخیص و درمان بیماری‌های ژنتیکی، به ویژه سرطان، ایفا می‌کند. این مشاوره‌ها به بیماران و خانواده‌های آن‌ها کمک می‌کنند تا داده‌های پیچیده و گاه تکان‌دهنده‌ای که از آزمایشات ژنتیکی به دست می‌آیند را درک کنند. مشاوران ژنتیکی با ارائه اطلاعات دقیق و به موقع، بیماران را در تصمیم‌گیری‌های مهم پزشکی یاری می‌دهند و در زمان‌های دشوار، حمایت روانشناختی فراهم می‌آورند.

این مشاوره‌ها همچنین به بیماران کمک می‌کنند تا از انتخاب‌های درمانی مطلع شوند، به خصوص زمانی که نتایج آزمایش ممکن است تغییراتی در برنامه‌های درمانی آن‌ها ایجاد کند. مشاوره ژنتیکی می‌تواند به کاهش اضطراب مربوط به نتایج آزمایش و کمک به بیماران برای مدیریت وضعیت سلامتی خود بپردازد. مشاوران به بیماران می‌آموزند چگونه با خطرات ژنتیکی موجود و احتمال تأثیر آن‌ها بر سایر اعضای خانواده خود کنار بیایند.

بنابراین، توسعه برنامه‌های مشاوره ژنتیکی به عنوان بخشی از خدمات پزشکی ارائه شده به بیمارانی که آزمایشات ژنتیکی انجام می‌دهند، ضروری است. این برنامه‌ها نه تنها از نظر طبی و اطلاعاتی حمایت می‌کنند، بلکه بستری برای حمایت عاطفی و روانشناختی در این فرایند چالش‌برانگیز فراهم می‌کنند، تا اطمینان حاصل شود که بیماران و خانواده‌های آن‌ها به بهترین شکل ممکن از این اطلاعات استفاده می‌کنند و بر چالش‌های پیش رو غلبه می‌کنند.

اهمیت توسعه فناوری‌های نوین در آزمایشات ژنتیکی

یکی از چشمگیرترین پیشرفت‌ها در فناوری‌های ژنتیکی، تکنولوژی ویرایش ژن CRISPR-Cas9 است که انقلابی در زمینه پزشکی و بیولوژی مولکولی به پا کرده است. CRISPR ابزاری قدرتمند برای ویرایش دقیق DNA در سلول‌های زنده است و امکان حذف، اضافه کردن یا تغییر ژن‌ها را فراهم می‌کند. این تکنولوژی قابلیت‌های بی‌سابقه‌ای در درمان بیماری‌های ژنتیکی نظیر دیستروفی عضلانی، سیستیک فیبروزیس، و حتی برخی انواع سرطان را ارائه می‌دهد.

استفاده از CRISPR نه تنها می‌تواند به ترمیم جهش‌های موجب بیماری بپردازد، بلکه پتانسیل آن در پیشگیری از بروز بیماری در نسل‌های آینده نیز قابل توجه است. این تکنولوژی به عنوان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای علمی قرن، تحولات بزرگی را در درمان‌های مبتنی بر ژنتیک موجب شده است و انتظار می‌رود که در آینده نقش بیشتری در بهبود سلامت انسان ایفا کند.

1. توالی‌یابی کل ژنوم (Whole Genome Sequencing): این فناوری امکان بررسی دقیق و جامع تمامی ژن‌های یک فرد را فراهم می‌کند و به پزشکان اجازه می‌دهد تا تغییرات ژنتیکی نادر و ناشناخته‌ای که ممکن است به بیماری‌های پیچیده مرتبط باشند را شناسایی کنند.
2. فناوری CRISPR: این تکنیک ویرایش ژنتیکی انقلابی در درمان بیماری‌های ژنتیکی به پا کرده است. CRISPR امکان دستکاری دقیق در DNA را فراهم می‌آورد تا ژن‌های بیماری‌زا را تصحیح کند یا فعالیت آن‌ها را تغییر دهد.
3. بایوانفورماتیک: استفاده از نرم‌افزارها و الگوریتم‌های پیشرفته بایوانفورماتیک برای تجزیه و تحلیل داده‌های ژنتیکی، این امکان را به محققین می‌دهد که الگوهای پیچیده‌ای از تغییرات ژنتیکی را شناسایی کنند که قبلاً قابل تشخیص نبوده‌اند.
4. تکنولوژی چیپ‌های DNA (DNA Microarrays): این تکنولوژی اجازه می‌دهد تا هزاران یا حتی میلیون‌ها توالی ژنتیکی به طور همزمان بررسی شوند، که این تست‌ها را برای شناسایی تغییرات ژنتیکی وابسته به بیماری‌ها، بسیار سریع و دقیق می‌سازد.

موفقیت‌های آزمایشات ژنتیکی در تشخیص و پیشگیری از سرطان

مطالعه موردی 1: تشخیص زودهنگام سرطان پستان با استفاده از آزمایش BRCA در یک مطالعه موردی، زنی 35 ساله که چندین مورد سرطان پستان و تخمدان در خانواده‌اش داشت، تصمیم به انجام آزمایش ژنتیکی BRCA گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که او ناقل جهش ژنتیکی BRCA1 است. با این اطلاعات، پزشکان تصمیم گرفتند که اقدامات پیشگیرانه، از جمله مراقبت‌های دقیق‌تر و منظم‌تر را آغاز کنند. این اقدامات منجر به تشخیص زودهنگام یک تومور کوچک در پستان شد که به سرعت و با موفقیت درمان شد. این مورد نمونه‌ای از چگونگی کمک آزمایشات ژنتیکی به کاهش ریسک‌های سلامتی و افزایش شانس درمان موفقیت‌آمیز است.

مطالعه موردی 2: استفاده از آزمایشات ژنتیکی برای تشخیص سرطان روده بزرگ یک مرد 48 ساله با سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ، تحت آزمایش ژنتیکی برای تعیین وضعیت جهش‌های مرتبط با سندرم لینچ قرار گرفت. آزمایش نشان داد که او حامل یکی از جهش‌های مرتبط با این بیماری است. با این اطلاعات، برنامه ریزی برای انجام کولونوسکوپی‌های منظم و دیگر اقدامات پیشگیرانه آغاز شد که به نهایتاً کشف و برداشتن پولیپ‌های پیش‌سرطانی در مراحل اولیه منجر شد. این اقدامات پیشگیرانه به او امکان داد تا از پیشرفت بیماری پیشگیری کند و کیفیت زندگی‌اش را حفظ نماید.

کلام آخر

در دنیای پزشکی، هر روز پیشرفت‌های جدیدی در حال شکل‌گیری هستند که می‌توانند زندگی بیماران مبتلا به سرطان را بهبود ببخشند. با وجود چالش‌هایی که وجود دارد، آزمایشات ژنتیکی قدم‌های بزرگی در تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر سرطان برداشته‌اند. ما در سایت بای بای سرطان، با شما همراه هستیم تا از این دانش برای مبارزه با سرطان استفاده کنیم و امیدواریم که هر روز، به پیروزی نزدیک‌تر شویم. دست یابی به درمان‌های جدید و افزایش آگاهی و دسترسی به آزمایشات پیشرفته، نوری در انتهای تونل است که می‌تواند به ما کمک کند تا با قدرت بیشتری به مبارزه با سرطان ادامه دهیم.

شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.

هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.