با افزایش سن، ایجاد برخی از توده‌ها و رسوباتی همچون کلسیفیکاسیون سینه در سینه‌ی بانوان امری طبیعی و گاها غیرطبیعی محسوب می‌شود. طبیعی از این بابت که بسیاری از این توده‌ها به علت کلسیفیکاسیون پستان ایجاد شده‌اند و بافتی خوش‌خیم و غیرسرطانی دارند و غیرطبیعی به این دلیل که برخی از این کیست‌های سینه می‌توانند خاصیت سرطانی پیدا کنند.
از این رو در این مقاله‌ی بای بای سرطان قصد داریم ارتباط بین کلسیفیکاسیون پستان و سرطان سینه و تفاوت این دو عارضه را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.
کلسیفیکاسیون سینه چیست؟
کلسیفیکاسیون سینه یک اتفاق بسیار رایج در زنان است که در آن رسوبات کلسیم در بافت سینه ایجاد می‌شوند. اگر چه این عارضه معمولا خوش‌خیم است اما در برخی موارد، الگوهای کلسیفیکاسیون ممکن است علائم اولیه‌ی سرطان سینه یا تغییرات پیش سرطانی را نشان دهند.
کلسیفیکاسیون پستان چیست؟
همانطور که گفتیم، کلیسیفیکاسیون سینه به وجود رسوبات کلسیم در بافت پستان اشاره دارد. این رسوبات به صورت لکه‌های سفید در ماموگرافی ظاهر می‌شوند؛ لازم به ذکر است که معمولا از یک اشعه ایکس با دوز پایین برای غربالگری سرطان سینه استفاده می‌شود.
باید به این نکته توجه نمود که کلسیفیکاسیون پستان معمولا در زنان بالای ۵۰ سال شایع‌تر است. در حالی که بیشتر کلسیفیکاسیون‌ها خوش‌خیم هستند، در مواقعی روند رشد و ایجاد این رسوبات ممکن است نگرانی‌هایی را در مورد سرطان سینه یا تغییرات پیش سرطانی آن ایجاد کنند.
انواع کلسیفیکاسیون
به طور کلی کلسیفکاسیون سینه را می‌توان به دو نوع عمده تقسیم و مشاهده کرد:
1- ماکروکلسیفیکاسیون:
این دسته از کلسیفیکاسیون‌ها رسوبات کلسیم بزرگ‌تری هستند که به صورت نقاط سفید و یا خط تیره در ماموگرافی ظاهر می‌شوند. آن‌ها معمولا به طور تصادفی در سراسر بافت سینه پراکنده می‌شوند و در اکثر مواقع غیرسرطانی هستند.
ماکروکلسیفیکاسیون‌ها اغلب نیازی به انجام آزمایشات مداوم و یا پیگیری‌های بالینی بیشتری ندارند؛ چرا که هیچ خطر قابل توجهی برای سلامتی بانوان ایجاد نمی‌کنند.
2- میکروکلسیفیکاسیون:
از طرف دیگر میکروکلسیفیکاسیون‌ها رسوبات کلسیم کوچک‌تری هستند که به صورت لکه‌های سفید و ریز شبیه به دانه‌های نمک در ماموگرافی ظاهر می‌شوند.
به طور کلی بیشتر کیسهای میکروکلسیفیکاسیون، غیرسرطانی هستند اما در مواردی الگوهای رشد و ویژگی‌های خاصی میتواند نشانه‌های اولیه سرطان سینه را بروز دهند.
علل ایجاد کلسیفیکاسیون پستان
به طور کلی دلایل دقیق کلسیفیکاسیون سینه به طور کامل شناخته نشده است؛ با این حال، عوامل و شرایط متعددی با ایجاد این رسوبات کلسیمی در سینه مرتبط‌اند.
البته باید به این نکته توجه نمود که رژیم غذایی و مصرف کلسیم زیاد، به صورت مستقیم در ایجاد کلسیفیکاسیون سینه تاثیر ندارد. در ادامه به برخی از دلایل ایجاد این عارضه در زنان اشاره می‌کنیم:
- افزایش سن:
میزان بروز کلسیفیکاسیون سینه با افزایش سن زنان، به ویژه پس از ۵۰ سالگی افزایش پیدا می‌کند.
- آسیب قبلی سینه:
تروما و یا آسیب‌های قبلی به بافت سینه، میتواند منجر به تشکیل کلسیفیکاسیون در سینه زنان شود.
- عفونت سینه:
عفونت در سینه مانند انواع ادم و تورمی که در آن ایجاد می‌شود باعث ایجاد کلسیفیکاسیون بافت سینه خواهد شد.
- تغییرات سینه:
برخی از بیماری‌های خوش‌خیم ناحیه سینه مانند فیبروآدنوم یا کیست سینه، می‌توانند با بروز کلسیفیکاسیون همراه باشد.
- جراحی‌های قبلی سینه:
زنانی که تحت عمل جراحی سینه مانند لامپکتومی یا بزرگ کردن سینه قرار گرفته‌اند، ممکن است در نهایت مبتلا به کلسیفیکاسیون پستان شوند.
- درمان‌های قبلی سرطان سینه:
پرتودرمانی یا انجام مداخلات جراحی برای سرطان سینه، گاهی اوقات میتواند منجر به تشکیل کلسیفیکاسیون شود. مهم است که به خاطر داشته باشید که وجود کلسیفیکاسیون سینه به طور خودکار نشان دهنده سرطان نیست.
اگر چه برخی در موارد، ارزیابی بیشتر برای تعیین ماهیت و خطرات احتمالی آن‌ها ضروری است. در صورتی که میکروکلسیفیکاسیون در سینه فردی تشخیص داده شود و این توده‌ها ویژگی‌های مشکوکی را از خود نشان دهند، معمولا آزمایشات و ارزیابی اضافی برای رد سرطان یا تغییرات پیش‌سرطانی توصیه می‌شود.
تفاوت کلسیفیکاسیون سینه و سرطان پستان در چیست؟
بسیاری از زنان با دیدن گزارش ماموگرافی و وجود لکه‌های سفید کلسیفیکاسیون در سینه‌های خود، دچار استرس و نگرانی شدیدی می‌شوند و در این بین به پزشک خود مراجعه کرده و پزشک غالبا انجام آزمایشات بیشتری را برای فرد درخواست می‌کند.
جالب است بدانید که این کلسیفیکاسیون‌ها فقط در زنان بروز پیدا نمی‌کند بلکه در آقایان هم این عارضه دیده شده است. همانطور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، کلسیفیکاسیون‌ها به دو دسته کلی ماکروکلسیفیکاسیون‌ها و میکروکلسیفیکاسیون‌ها تقسیم می‌شوند.
ماکروکلسیفیکاسیون‌ها، رسوبات نسبتا بزرگی هستند که اندازه‌ای بیش از ۰.۵ میلی‌متر دارند. این رسوبات معمولا ارتباطی با سرطان سینه ندارند اما نوع دیگر آن که میکروکلسیفیکاسیون نام دارد، شامل لکه‌ها و رسوباتی می‌شود که کمتر از ۰.۵ میلی‌متر بوده و امکان دارد پیش‌سرطانی باشند.
این لکه‌های کوچک ممکن است در نواحی از بافت سینه ایجاد شوند که سرعت رشد و تقسیمات سلولی در آن قسمت بالا است. در این شرایط احتمال آن که میکروکلسیفیکاسیون‌ها به سلول‌های پیش‌سرطانی و یا سرطانی تبدیل شوند، بسیار بالا خواهد بود.
برای برخی از زنان، کلسیفیکاسیون‌های تشخیص داده شده، نشانه شروع سرطان پستان است. این سرطان تشکیل شده در مجاری DCIS نامیده می‌شود.
DCIS به این معناست که سلول‌های سرطانی در امتداد پوشش مجرای شیر پستان قرار دارند اما هنوز گسترش نیافته‌اند؛ از این رو، DCIS سرطان سطح ۰ نیز نامیده می‌شود.
DCIS در مراحل پیشرفته‌تر به طور قطع منجر به ایجاد کلسیفیکاسیون سینه شده اما با این حال بیشتر کلسیفیکاسیون‌ها سرطانی نیستند.
سایر علل ایجاد کننده کلسیفیکاسیون سینه
در بخش‌های قبلی مقاله به برخی از علل به وجود آمدن کلسیفیکاسیون‌ها پرداختیم. در این قسمت به دلایل کمتر پرداخته شده و به عبارتی عللی که کمتر مطرح هستند، می‌پردازیم.
همانطور که می‌دانید کلسیفیکاسیون‌ها معمولا رسوبات غیرسرطانی هستند که در بافت سینه به وجود آمده و احتمال ایجاد آن نیز با افزایش سن بیشتر می‌شود.
برخی از علل دیگر به وجود آمدن این عارضه شامل:
کلسیفیکاسیون عروق خونی:
انباشته شدن کلسیم در عروق خونی سینه ممکن است در مواردی بروز پیدا کند، همانطور که در قلب، آئورت یا رگ‌های خونی پا گرفتگی و انسداد اتفاق می‌افتد که به آن آترواسکلروز نیز می‌گویند.
بانویی که دارای عوامل خطر قلبی و عروقی است و یا می‌داند که در آینده ممکن است به واسطه پیش زمینه‌ی ارثی این بیماری‌ها مبتلا شود، در معرض خطر بسیار بالاتری از کلسیفیکاسیون سینه قرار دارد و این مورد میتواند جزء علل کمتر پرداخته شده کلسیفیکاسیون در زنان محسوب شود.
کیست سینه:
کیست سینه، کیسهای پر از مایع است که ممکن است در یک یا هر دو سینه ایجاد شود. بروز کیست‌ها شایع هستند و معمولا در زنان پیش از رسیدن به سن یائسگی ایجاد می‌شوند.
همچنین در زنان یائسه که تحت هورمون درمانی هستند نیز ممکن است کیست‌هایی در ناحیه سینه ایجاد شود. کیست‌ها می‌توانند بیضی یا گرد باشند و معمولا شبیه انگور یا بادکنکی پر از آب هستند.
این کیست‌ها معمولا لبه‌هایی صاف و متمایز دارند که ممکن است نسبت به لمس و فشار حساس باشند. در برخی موارد، کیست‌ها بعد از پریود شدن خانم‌ها کوچکتر می‌شوند.
طبق گفته متخصصین در موارد بسیار نادر ( حدود ۵ درصد) امکان دارد تکه‌هایی کریستالی شکل از کلسیم و یا کریستال‌هایی از جنس کلسترول در کیست‌ها شناور باشند که ممکن است به شکل کلسیفیکاسیون در ماموگرافی ظاهر شوند.
ترشحات سلولی:
سلول‌های غده‌ای موجود در بافت سینه، می‌توانند کلسیم ترشح کنند؛ بنابراین در صورتی که این ترشحات راهی به خارج نداشته باشند و در یک نقطه تجمع پیدا کنند، ممکن است رسوبات و کریستال‌های کلسیمی تشکیل شوند که در نهایت منجر به کلسیفیکاسیون سینه خواهد شد.
فیبروآدنوم:
این مشکل اغلب در زنان جوان ۱۵ تا ۳۵ سال رخ می‌دهد. این توده‌هایی که در بافت سینه ایجاد می‌شوند، غالبا خوش‌خیم هستند و معمولا سفت بوده، شکل کاملا مشخصی دارند و دردناک نیستند.
این توده‌ها همچنین به راحتی در زیر پوست حرکت می‌کنند و ممکن است کوچک و یا بزرگ شوند. فیبروآدنوم‌های کوچکتر اغلب توسط ماموگرافی شناسایی شده و نیازی به انجام اقدام خاصی ندارد اما فیبروآدنوم‌های بزرگ‌تر ممکن است نیازمند بیوپسی و بافت شناسی باشند.
آسیب مجاری سینه:
قبل از آن که زنی دچار یائسگی شود، مجاری انتقال شیر بزرگ‌تر از حد طبیعی خود می‌شوند. علاوه بر این، دیواره‌های این مجاری ضخیم‌تر شده و با تشکیل کریستال‌های کلسیمی مسدود می‌شوند.
علائم کلسیفیکاسیون در سینه
در بیشتر موارد، کلسیفیکاسیون سینه هیچ علامت قابل توجهی ایجاد نمی‌کند؛ این رسوبات معمولا خیلی کوچک هستند، به طوری که در طول معاینات سینه احساس نمی‌شوند و اغلب به طور اتفاقی در طول ماموگرافی‌های غربالگری کشف می‌شوند.
ماموگرافی نقش بسیار مهمی در تشخیص کلسیفیکاسیون سینه ایفا می‌کند؛ زیرا میتواند وجود این رسوبات کوچک کلسیم را که ممکن است به طور عادی قابل مشاهده و قابل لمس نباشد، تشخیص دهد.
برای تشخیص هرگونه ناهنجاری بافت سینه از جمله کلسیفیکاسیون، انجام ماموگرافی‌های غربالگری منظم به ویژه برای زنان بالای ۴۰ سال توصیه می‌شود.
تشخیص زود هنگام بیماری‌های سینه از طریق ماموگرافی، منجر به تشخیص به موقع و مدیریت مناسب بیماری خواهد شد.
تشخیص رسوب کلسیم در پستان
هنگامی که کلسیفیکاسیون سینه (Breast Calcifications) در ماموگرافی تشخیص داده شد، اغلب برای تعیین ماهیت مشکل و خطرات احتمالی که ممکن است ایجاد کند، انجام ارزیابی بیشتر در دستور کار قرار می‌گیرد.
رادیولوژیست، متخصصی است که اطلاعات بدست آمده از ماموگرافی را تفسیر می‌کند و با بررسی نتایج ماموگرافی، پزشک زنان ممکن است تصویربرداری یا روش‌های تشخیصی بیشتری برای ارزیابی دقیق‌تر این عارضه توصیه کند.
در ادامه برخی از آزمایشات تشخیصی که معمولا در تشخیص و ارزیابی کلسیفیکاسیون پستان مورد استفاده قرار می‌گیرند، آورده شده است:
ماموگرافی تشخیصی:
ماموگرافی تشخیصی ،نوع دقیق‌تری از ماموگرافی است که بر ناحیه خاصی که نگرانی‌هایی در خصوص آن وجود دارد، تمرکز می‌کند. این متود تشخصی ممکن است شامل گرفتن تصاویر از زوایای مختلف یا انجام بزرگنمایی‌هایی برای مشاهده دقیق‌تر کلسیفیکاسیون‌ها باشد.
ماموگرافی‌های تشخیصی، می‌توانند اطلاعات ارزشمندی در مورد اندازه، شکل و میزان وسعت کلسیفیکاسیون‌ها در اختیار متخصصین قرار دهند و همچنین این متود تشخیصی توانایی این را دارد که ماهیت خوش‌خیم و یا مشکوک به سرطانی بودن کلسیفیکاسیون در سینه را مشخص کند.
بیوپسی سینه:
اگر کلسیفیکاسیون سینه مشکوک به نظر برسد و یا ویژگی‌هایی را از خود نشان دهند که باعث نگرانی در خصوص ایجاد سرطان سینه شود، پزشک متخصص ممکن است انجام بیوپسی پستان را ضروری بداند.
بیوپسی شامل برداشتن نمونه کوچکی از بافت پستان برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی است؛ نتایج بیوپسی اطلاعات مهمی در مورد ماهیت کلسیفیکاسیون‌ها، خوش‌خیم بودن یا نبودن و پیش سرطانی یا سرطانی بودن آن‌ها ارائه می‌دهد.
در نهایت پزشک متخصص بر اساس نتایج حاصله از هر دو روش تشخیصی، میتواند تصمیمات درمانی بیشتری برای بیمار اتخاذ کند.
درمان کلسیفیکاسیون سینه بر اساس نوع آن
مدیریت و درمان کلسیفیکاسیون سینه به ویژگی آن‌ها، نتایج بیوپسی و وجود هر گونه بیماری زمینه‌ای در فرد بستگی دارد. در اینجا به برخی از رویکردهای درمانی ممکن اشاره می‌کنیم:
کلسیفیکاسیون‌های خوش‌خیم:
در صورتی که کلسیفیکاسیون‌ها خوش‌خیم تشخیص داده شوند، معمولا نیازی به درمان و یا مداخله بیشتر نیست. ممکن است برای اطمینان از ثبات یا تغییر در کلسیفیکاسیون در سینه در طول زمان، نظارت منظم از طریق ماموگرافی‌های دوره‌ای ضروری دانسته شود.
کلسیفیکاسیون‌هایی که ممکن است خوش خیم باشند:
در برخی موارد، کلسیفیکاسیون‌ها ممکن است به عنوان احتمالا خوش‌خیم دسته‌بندی شوند که نشان دهنده وجود خطر کم سرطان است که فرد را تهدید می‌کند.
به طور معمول انجام ماموگرافی به صورت دوره‌ای هر شش ماه یکبار و برای مدت حداقل یکسال، به جهت نظارت بر هر گونه تغییر توصیه می‌شود.
اگر در این تست‌های دوره‌ای، تغییرات قابل توجهی تشخیص داده نشود، ماموگرافی‌های معمول به صورت سالیانه در دستور کار قرار خواهد گرفت.
کلسیفیکاسیون‌های مشکوک:
هنگامی که کلسیفیکاسیون‌ها مشکوک در نظر گرفته می‌شوند که نشان دهنده خطر بالای سرطان باشند؛ در این زمان ارزیابی و درمان بیشتر ضروری خواهد بود.
اقدامات ضروری و لازم ممکن است شامل آزمایش‌های تصویربرداری اضافی مثل MRI سینه و سونوگرافی از این ناحیه باشد که برای ارزیابی میزان کلسیفیکاسیون موجود در بافت سینه انجام می‌گیرد.
صحبت و مشاوره گرفتن از یک پزشک متخصص زنان برای بحث و تصمیم‌گیری در خصوص حذف کلسیفیکاسیون از طریق عمل جراحی میتواند مفید باشد.
در صورت تایید سرطان سینه، گزینه‌های درمانی ممکن است شامل جراحی به منظور برداشتن بافت سرطانی (لامپکتومی و یا ماستکتومی)، پرتودرمانی، شیمی درمانی یا درمان‌های دارویی هدفمند باشند.
انتخاب بهترین متود درمانی ممکن به عواملی مانند سطح سرطان، وجود هر شرایط زمینه‌ای دیگر و ترجیحات بیمار بستگی خواهد داشت.
پیشگیری از بروز کلسیفیکاسیون در سینه
از آنجایی که علل دقیق کلسیفیکاسیون سینه به طور کامل شناخته نشده است، هیچ اقدام پیشگیرانه خاصی برای جلوگیری از ایجاد این عارضه وجود ندارد.
با این حال، حفظ سلامت کلی سینه از طریق خود آزمایی منظم سینه، معاینات بالینی معمول سینه و پیروی از دستورالعمل‌های غربالگری ماموگرافی توصیه شده، میتواند به تشخیص زود هنگام و درمان به موقع این بیماری کمک کند.
زندگی در شرایط ابتلا به کلسیفیکاسیون سینه
برای افراد مبتلا به کلسیفیکاسیون سینه، زندگی با این وضعیت نیازمند انجام اقدامات خاصی است. بیماران اغلب باید تحت نظر پزشک بوده و مراجعات منظم داشته باشند و حتما باید برای اطمینان از مشکل ساز نبودن بیماری خود با متخصصین مراقبت‌های بهداشتی مشورت و همکاری کنند.
همچنین شرکت در ماموگرافی‌های از پیش تعیین شده و مطابق برنامه، تصویربرداری یا انجام آزمایشات اضافی توصیه شده برای اطمینان از تشخیص زود هنگام هرگونه تغییر یا پیشرفت بالقوه بسیار مهم است.
حفظ یک سبک زندگی سالم که شامل ورزش کردن به طور منظم، رژیم غذایی متعادل و سالم و مدیریت استرس است، میتواند به سلامت کلی بیماران کمک کند و به طور قابل توجهی خطر بروز سرطان سینه و انواع بیماری‌های ناحیه سینه را کاهش دهد.
علاوه بر این، آگاه ماندن در خصوص سلامت بافت سینه، فعال بودن در زمینه معاینات شخصی و مراجعه منظم به پزشک برای معاینه هرگونه علائم یا تغییرات به وجود آمده، از جنبه‌های مهم زندگی بیمارانی است که با کلسیفیکاسیون سینه دست و پنجه نرم می‌کنند.
نقش پزشک در تشخیص و درمان به موقع کلسیفیکاسیون در زنان
اگر ماموگرافی بیماران، کلسیفیکاسیون را سرطانی تشخیص دهد، پزشک متخصص میتواند به بیماران کمک کند تا با انجام آزمایشات بیشتر از وجود قطعی سرطان اطمینان حاصل کنند.
همچنین پزشک متخصص میتواند بیماران را راهنمایی کند تا آزمایشات و تست‌های مورد نیاز را انجام دهند تا با بررسی اطلاعات بدست آمده، تصمیم‌گیری و تشخیص نهایی خود را بیان کند.
در مراکز تصویربرداری سینه، رادیولوژیست میتواند نتایج ماموگرافی‌های گذشته بیماران را با نتایج جدیدتر مقایسه کند و در صورت وجود هرگونه تغییرات آن را به بیمار اطلاع دهند.
متخصصین همچنین ممکن است بیماران را به انجام تست‌های تکمیلی تشویق کنند و در صورتی که نتایج این تست‌های تکمیلی بازهم وجود سرطان را تایید کرد، در گام بعدی بیماران باید با متخصص زنان و یا یک جراح سینه مشورت کرده و در صورت صلاحدید این اشخاص، عمل جراحی به منظور درمان بیماری صورت گیرد.
مانند هر شرایط و مشکل پزشکی، بسیار مهم‌است که بیمار آگاهی کاملی پیرامون بیماری خود که کلسیفیکاسیون سینه است، داشته باشد و بداند که ابتلا به کلسیفیکاسیون سینه در زنان به معنی ابتلای قطعی و حتمی به سرطان نیست.
بنابراین انجام ماموگرافی و تست‌های تشخیصی دیگر به معنی وجود سرطان نبوده و حداقل مزایای آن مطمئن شدن از عدم وجود سرطان و یا تشخیص هر گونه بیماری و سرطان احتمالی است.
کلام آخر
در این مقاله‌ی بای بای سرطان سعی کردیم تمامی نکات پیرامون کلسیفیکاسیون سینه از علل تا علائم و درنهایت درمان این بیماری را بررسی کنیم.
همچنین به ارتباط و تفاوت این عارضه با سرطان سینه پرداختیم و دانستیم که برخی از انواع کلسیفیکاسیون در سینه، می‌توانند منجر به سرطان شوند.
همچنین بر لزوم انجام غربالگری‌های زنانه‌ی به صورت سالانه تاکید کردیم و آن را از اصلی‌ترین روش‌های تشخیص زودرس کلسیفیکاسیون پستان برشمردیم.
منابع:
