روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری خودایمنی مزمن است که بسیاری از سیستم‌های بدن را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. آشنایی با این بیماری ضروری است زیرا می‌تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد. برای آشنایی با علل و درمان روماتیسم مفصلی با این مقاله از بای بای سرطان همراه باشید.
روماتیسم مفصلی چیست؟
سیستم ایمنی در روماتیسم مفصلی به اشتباه به بافت‌های بدن حمله می‌کند و باعث التهاب در مفاصل می‌شود. این التهاب می‌تواند منجر به آسیب در غضروف شود، غضروفی که معمولاً به عنوان یک «جاذب شوک» برای مفاصل عمل می‌کند. این امر با گذشت زمان منجر به تغییر شکل مفصل و فرسایش استخوان می‌شود. بدن حتی ممکن است سعی کند مفاصل را به هم متصل کند تا از خود در برابر تحریک مداوم محافظت کند که تحرک را بیشتر محدود می‌کند.
شیوع روماتیسم مفصلی
روماتیسم مفصلی افراد زیادی را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری حدود 1.3 میلیون نفر را در ایالات متحده تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. این تعداد تقریباً 0.6٪ از جمعیت بزرگسال را نشان می‌دهد. این روماتیسم می‌تواند در هر سنی ایجاد شود اما معمولا در بزرگسالان بین 30 تا 60 سال تشخیص داده می‌شود.
آرتریت روماتوئید در زنان شایع تر از مردان است. حدود 70 درصد افراد مبتلا به این بیماری را زنان تشکیل می‌دهند. دلیل این تفاوت جنسیتی کاملاً مشخص نیست اما اعتقاد بر این است که عوامل هورمونی و ژنتیکی در این تفاوت نقش دارند. سن شروع این بیماری می‌تواند بسیار متفاوت باشد. این روماتیسم معمولاً بین 30 تا 60 سالگی شروع می‌شود اما می‌تواند افراد جوان‌تر و مسن‌تر را نیز درگیر خود کند.
انواع روماتیسم مفصلی
روماتیسم زودرس (YORA)
روماتیسم مفصلی زودرس به نوعی از بیماری اشاره دارد که در افراد کمتر از 60 سال شروع می‌شود. این شکل از آرتریت روماتوئید تهاجمی‌تر است و اگر به موقع درمان نشود می‌تواند منجر به آسیب قابل توجه مفصل شود. افراد مبتلا به این بیماری اغلب علائم شدیدی را تجربه می‌کنند و برای کنترل بیماری نیاز به درمان جدی‌تری خواهند داشت. تشخیص زودهنگام و یک برنامه درمانی پیشگیرانه برای مدیریت موثر این بیماری ضروری است.
روماتیسم دیررس (LORA)
روماتیسم مفصلی دیرررس به نوعی از بیماری RA اشاره دارد که در افراد 60 ساله یا بالاتر شروع می‌شود. این بیماری متفاوت از YORA ظاهر می‌شود و با علائم بارزتر در مفاصل بزرگتر مانند شانه‌ها و زانو خودش را نشان می‌دهد. شدت کلی این بیماری متفاوت بوده اما اغلب نیازمند یک رویکرد درمانی مناسب است که سن و سلامت کلی بیمار را در نظر می‌گیرد.
علائم شایع روماتیسم مفصلی
در درجه اول مفاصل را تحت تأثیر قرار می‌دهد اما می‌تواند باعث علائم سیستمیک نیز شود که بر سلامت کلی افراد تأثیر می‌گذارد. شناخت این علائم می‌تواند به تشخیص و درمان به موقع کمک کند.
درد، تورم و سفتی مفاصل
درد، تورم و سفتی در مفاصل از علائم بارز آرتریت روماتوئید است. این علائم اغلب به صورت متقارن بروز می‌کنند به این معنی که مفاصل یکسانی را در هر دو طرف بدن تحت تاثیر قرار می‌دهند. مفاصلی که معمولا درگیر می‌شوند عبارتند از: دست، مچ دست، زانو، مچ پا و پا. درد و سفتی معمولاً در صبح یا بعد از دوره‌های عدم تحرک بدتر می‌شود.
حساسیت در مفاصل
مفاصل آسیب دیده ممکن است به لمس حساس باشند و حتی فشار خفیف نیز می‌تواند باعث درد شود. این حساسیت به دلیل التهاب در پوشش مفصل (سینوویوم) است که متورم شده و تحریک می‌شود.
سفتی صبحگاهی
یکی از مشخصه‌های روماتیسم مفصلی سفتی صبحگاهی است که یک ساعت یا بیشتر طول می‌کشد. این سفتی می‌تواند حرکت و انجام فعالیت‌های روزانه را با مشکل مواجه کند. این علامت اغلب با حرکت و با جلو رفتن روز بهبود می‌یابد.
خستگی، ضعف و تب
روماتیسم مفصلی یک بیماری سیستمیک است به این معنی که می‌تواند کل بدن را تحت تاثیر قرار دهد. بسیاری از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید خستگی مداوم، ضعف و تب خفیف را تجربه می‌کنند. این علائم می‌توانند دردسرساز باشند و بر توانایی انجام کارهای روزمره تأثیر بگذارند.
علل روماتیسم مفصلی
علت دقیق روماتیسم به طور کامل شناخته شده نیست اما اعتقاد بر این است که این بیماری ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. در این بخش برخی از عوامل کلیدی که در توسعه این بیماری نقش دارند را بررسی می‌کنیم.
عوامل ژنتیکی
ژنتیک نقش مهمی در خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی دارد. ژن‌های خاصی با افزایش حساسیت به این بیماری مرتبط هستند. به عنوان مثال افرادی که دارای تغییرات خاصی از ژن آنتی ژن لکوسیت انسانی (HLA) هستند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
سیگار کشیدن
سیگار کشیدن یکی از مهم ترین عوامل خطر محیطی برای روماتیسم مفصلی است. کشیدن سیگار می‌تواند خطر ابتلا به بیماری را افزایش داده و شدت آن را بدتر کند. ترک سیگار برای کاهش خطر و بهبود سلامت کلی ضروری است.
استرس
استرس فیزیکی و عاطفی می‌تواند باعث شروع آرتریت روماتوئید یا تشدید علائم موجود شود. مدیریت استرس از طریق تکنیک‌های تمدد اعصاب، ورزش و داشتن سبک زندگی سالم می‌تواند به کاهش تاثیر استرس بر این بیماری کمک کند.
درمان روماتیسم مفصلی
این بیماری نیاز به یک برنامه جامع برای درمان روماتیسم مفصلی دارد. هدف از درمان مدیریت علائم، کاهش التهاب، جلوگیری از آسیب مفاصل و بهبود کیفیت کلی زندگی است. در این بخش مقاله گزینه‌های مختلف برای درمان روماتیسم مفصلی را مورد بحث قرار خواهیم داد.
دارو
داروها اصلی‌ترین بخش درمان روماتیسم مفصلی هستند. این داروها به مدیریت علائم، کاهش التهاب و کند کردن پیشرفت بیماری کمک می‌کنند. چندین نوع دارو در دسترس است که معمولاً برای درمان این بیماری استفاده می‌شود:
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDها)
این داروها به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند. داروهای بدون نسخه برای درمان روماتیسم مفصلی شامل ایبوپروفن (ادویل، موترین) و ناپروکسن سدیم (الیو) است. داروهای تجویزی نیز برای علائم شدیدتر در دسترس هستند. استفاده طولانی مدت از این داروهای ضدالتهاب می‌تواند عوارض جانبی مانند زخم معده و مشکلات کلیوی ایجاد کند بنابراین باید با احتیاط مصرف شوند.
کورتیکواستروئید
کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون داروهای ضد التهابی قوی هستند که می‌توانند به سرعت التهاب و درد را کاهش دهند. این داروها اغلب برای تسکین کوتاه مدت در هنگام گرفتن آرتریت روماتوئید استفاده می‌شوند. استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها می‌تواند منجر به عوارض جانبی مانند افزایش وزن، دیابت و پوکی استخوان شود بنابراین آنها معمولاً برای مدت کوتاه یا در دوزهای کم تجویز می‌شوند.
داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDها)
این داروها بخش مهمی از درمان روماتیسم مفصلی هستند زیرا به کند کردن پیشرفت بیماری و جلوگیری از آسیب مفاصل کمک می‌کنند. داروهای ضد روماتیسمی رایج عبارتند از متوترکسات، لفلونوماید (آراوا) و سولفاسالازین (آزولفیدین). این داروها چند هفته تا چند ماه طول بکشد تا اثر خود را نشان بدهند و برای بررسی عوارض جانبی نظارت منظم لازم است.
داروهای بیولوژیک
داروهای بیولوژیک دسته جدیدتری از داروهای ضد روماتیسم هستند که بخش‌های خاصی از سیستم ایمنی درگیر در التهاب را هدف قرار می‌دهند. این داروها اغلب زمانی استفاده می‌شوند که داروهای سنتی موثر نیستند. مثال این درمان روماتیسم مفصلی شامل مهارکننده‌های فاکتور نکروز تومور (TNF) مانند اتانرسپت (انبرل) و آدالیموماب (هومیرا) و همچنین مهارکننده‌های اینترلوکین-6 (IL-6) مانند توسیلیزوماب (اکتمرا) است.
مهارکننده‌های کیناز (JAK)
مهارکننده‌های JAK نوع جدیدی از داروها هستند که برای درمان روماتیسم مفصلی به صورت خوراکی مصرف می‌شوند. این داروها با مسدود کردن آنزیم‌های خاصی که به التهاب کمک می‌کنند مثمر ثمر هستند. به عنوان مثال می‌توان به توفاسیتینیب (زلجانز) و باریسیتینیب (اولومیانت) اشاره کرد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی می‌تواند به بهبود عملکرد مفاصل، کاهش درد و افزایش تحرک کمک کند. فیزیوتراپیست‌ها برنامه‌های ورزشی شخصی سازی شده را طراحی کرده و در مورد تکنیک‌های مناسب برای فعالیت‌های روزانه برای درمان روماتیسم مفصلی به شما کمک می‌کنند.
کار درمانی
کاردرمانی بر کمک به افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی تمرکز دارد تا استقلال خود را حفظ کنند و کارهای روزانه را راحت‌تر انجام دهند. کاردرمانگران وسایل کمکی، ابزارهای ارگونومیک و تغییراتی را در خانه و محل کار برای کاهش فشار روی مفاصل پیشنهاد می‌کنند.
عمل جراحی
در موارد شدید که آسیب مفصلی گسترده است و سایر درمان‌ها مؤثر نیستند گزینه‌های جراحی در نظر گرفته می‌شود. روش‌های جراحی رایج برای درمان روماتیسم مفصلی شامل تعویض مفصل (به عنوان مثال تعویض مفصل ران یا زانو)، سینووکتومی (برداشتن پوشش ملتهب مفصل) و ترمیم تاندون است.
تغییرات سبک زندگی
تغییرات سبک زندگی می‌تواند علاوه بر مصرف دارو نقش مهمی در مدیریت علائم و درمان روماتیسم مفصلی داشته باشد.
ورزش
فعالیت بدنی منظم به حفظ انعطاف پذیری مفاصل، تقویت ماهیچه‌ها و کاهش خستگی کمک می‌کند. ورزش‌های کم تاثیر مانند پیاده روی، شنا و دوچرخه سواری بسیار مفید هستند. همکاری با یک فیزیوتراپ یا پزشک برای ایجاد یک برنامه ورزشی ایمن و موثر بسیار مهم است.
رژیم غذایی سالم
داشتن یک رژیم غذایی متعادل و غنی از میوه، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های بدون چربی و چربی‌های سالم به کاهش التهاب کمک می‌کند. برخی از غذاها مانند غذاهای حاوی اسیدهای چرب امگا 3 (مانند ماهی، گردو) می‌توانند به کاهش درد و سفتی مفاصل در افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی کمک کند.
مدیریت استرس
استرس می‌تواند علائم روماتیسم مفصلی را تشدید کند بنابراین یافتن راه‌هایی برای مدیریت استرس مهم است. تکنیک‌هایی مانند ذهن آگاهی، مدیتیشن، تمرینات تنفس عمیق و یوگا می‌توانند به کاهش استرس و بهبود سلامت کلی کمک کنند.
ارتباط روماتیسم مفصلی با سرطان
ارتباط پیچیده‌ای بین روماتیسم مفصلی و سرطان وجود دارد. این بیماری خودش باعث سرطان نمی‌شود اما تحقیقات نشان داده‌اند افراد مبتلا به این روماتیسم کمی افزایش خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان را خواهند داشت. در این بخش به بررسی ارتباط روماتیسم مفصلی با سرطان و عواملی که در این خطر نقش دارند می‌پردازیم.
بیماری‌های مختلف در ارتباط روماتیسم مفصلی با سرطان
چندین مطالعه ارتباط بالقوه بین روماتیسم مفصلی و افزایش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را پیدا کرده‌اند. شایع ترین سرطان‌های گزارش شده عبارتند از:
لنفوم
لنفوم سرطان سیستم لنفاوی بوده و یکی از مستندترین سرطان‌های مرتبط با روماتیسم مفصلی است. افراد مبتلا به این بیماری در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به لنفوم هوچکین و لنفوم غیر هوچکین هستند. این افزایش خطر با التهاب مزمن و عملکرد تغییر یافته سیستم ایمنی در این روماتیسم مرتبط است.
سرطان ریه
تحقیقات نشان داده افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان ریه هستند. این خطر به ویژه در افرادی که سیگار می‌کشند افزایش می‌یابد زیرا سیگار یک عامل خطر شناخته شده برای سرطان ریه و این بیماری است. التهاب مزمن در ریه‌ها به دلیل این روماتیسم نیز در افزایش این خطر نقش دارد.
سرطان پوست
برخی از مطالعات نشان داده‌اند خطر ابتلا به سرطان پوست از جمله سرطان‌های ملانوما و غیرملانومایی پوست در افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی وجود دارد. دلایل این افزایش خطر کاملاً مشخص نیست اما می‌تواند با تغییرات سیستم ایمنی و استفاده از برخی داروها مرتبط باشد.
سایر سرطان‌ها
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد خطر ابتلا به سرطان‌های دیگر مانند سرطان روده بزرگ و سرطان پروستات در افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی افزایش می‌یابد. البته برای درک کامل این ارتباط به تحقیقات بیشتری نیاز است.
عوامل ارتباط روماتیسم مفصلی با سرطان
عوامل متعددی در افزایش خطر ابتلا به سرطان مشاهده شده در افراد مبتلا به RA نقش دارند:
التهاب مزمن
التهاب مزمن مشخصه روماتیسم مفصلی است و می‌تواند به تغییرات سلولی منجر شود که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. التهاب طولانی مدت می‌تواند به DNA آسیب برساند و باعث رشد سلول‌های سرطانی شود.
اختلال در عملکرد سیستم ایمنی
روماتیسم مفصلی یک بیماری خودایمنی است به این معنی که سیستم ایمنی به اشتباه به بافت‌های خود بدن حمله می‌کند. این اختلال در سیستم ایمنی می‌تواند بر توانایی آن در شناسایی و از بین بردن سلول‌های سرطانی نیز تأثیر بگذارد و خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
دارو
برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان روماتیسم مفصلی به ویژه داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند. به عنوان مثال استفاده طولانی مدت از داروهای بیولوژیک عملکرد سیستم ایمنی را تغییر داده و خطر ابتلا به عفونت و برخی سرطان‌ها را افزایش می‌دهد. البته توجه به این نکته مهم است که مزایای این داروها در مدیریت این بیماری اغلب بر خطرات بالقوه آن می‌چربد.
کلام آخر
در این مقاله بای بای سرطان دیدیم که روماتیسم مفصلی یک بیماری خودایمنی پیچیده و مزمن است که میلیون‌ها نفر را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. می‌توانید با مطالعه این مقاله و شناخت علائم و عوامل خطر این بیماری وضعیت خود را به طور موثرتری مدیریت کرده و کیفیت زندگی بهتری را حفظ کنید. تشخیص زودهنگام و درمان روماتیسم مفصلی در پیشگیری از آسیب شدید مفصل و بهبود نتایج دراز مدت بسیار مهم است.
منابع:
