سیستم ایمنی بدن ما بهترین سلاح ما برای مبارزه با بیماری‌های مختلف است. قرن‌هاست که بشر به کمک سیستم ایمنی بدن خود توانسته است بر بسیاری از بیماری‌ها غلبه کند و نسل خود را حفظ کند. این روزها دنیای پزشکی نیز به اهمیت تقویت سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با بیماری‌های مختلف پی برده است. به همین دلیل روشی به نام ایمونوتراپی را پایه‌گذاری کرده است که در آن سعی می‌شود از طریق سیستم ایمنی بدن، با بیماری‌ها و عوامل بیماری‌زا مبارزه شود.
داروی دارزالکس (داراتوماب) جزء داروهایی است که در ایمونوتراپی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو برای درمان سرطان مولتیپل میلوما مناسب است. به همین دلیل معمولاً کسانی که درگیر این بیماری هستند، به احتمال نام این دارو را شنیده‌اند.
داروی دارزالکس داروی اثربخشی است، اما این اصل زمانی صدق می‌کند که فرد اطلاعات کافی و مناسبی درباره این دارو داشته باشد. پس اگر شما به هر دلیل کاندید استفاده از این دارو هستید، حتماً به شما توصیه می‌کنیم که تا پایان این مطلب با ما در بای بای سرطان همراه باشید. چرا که قصد داریم به طور مفصل به داروی دارزالکس، موارد مصرف، عوارض جانبی و روش‌های خرید داروی دارزالکس بپردازیم.
داروی دارزالکس (داراتوماب) چیست و چه کاربردی دارد؟
دارزالکس نام تجاری یک دارو است که برای درمان سرطان مولتیپل میلوما (سرطان مغز استخوان) مورد استفاده قرار می‌گیرد. در اصل داروی دارزالکس یک داروی بیولوژیکی است که از سلول‌های زنده ساخته می‌شود. مولتیپل میلوما نوعی سرطان است که نوعی از گلبول‌های سفید به نام سلول‌های پلاسما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
دارزالکس حاوی نوعی دارو به نام داراتوماب است که درواقع نوعی آنتی‌بادی مونوکلونال محسوب می‌شود. آنتی‌بادی‌های مونوکلونال برای مبارزه با یک عفونت خاص در آزمایشگاه ساخته میشوند و به صورت وریدی به انسان تزریق میشوند.
داروی دارزالکس برخلاف تصور خیلی‌ها، یک داروی شیمی درمانی نیست و بلعکس یک نوع درمان بیولوژیکی است که همان طور که گفتیم گاهی اوقات به آن روش ایمونوتراپی نیز گفته می‌شود. به عبارت دیگر داروی دارزالکس برای تقویت سیستم ایمنی بدن و مبارزه با عفونت‌ها طراحی شده است.
داروی دارزالکس چگونه به وجود آمد؟
داروی داراتوماب که ماده اصلی متشکله داروی دارزالکس است، داروی جدیدی است. این دارو اولین بار توسط شرکت دارویی Genmab که یک شرکت داروسازی دانمارکی است، توسعه داده شد. اولین بار در سال 2013 در فهرست درمان‌هایی دارویی موفقیت‌آمیز قرار گرفت.
داروی داراتوماب بالاخره پس از چندین سال کارآزمایی بالینی، در سال 2018 توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) برای درمان افراد مبتلا به سرطان مولتیپل میلوما که دارای برخی شرایط خاص هستند، تائید شد.
در حال حاضر شرکت Janssen Biotech, Inc. براساس قراردادی که در سال 2012 با شرکت Genmab A/S منعقد کرده است، مجوز تولید و توزیع انحصاری این دارو را در اختیار دارد.
نحوه عملکرد داروی دارزالکس
همان طور که گفتیم سرطان مولتیپل میلوما، از نوع خاصی از گلبول‌های سفید خون به نام سلول‌های پلاسما شروع می‌شود. سلول‌های پلاسما نقش مهمی در بدن دارند، زیرا بخشی از سیستم ایمنی بدن محسوب میشوند و به مبارزه بدن با عفونت‌ها کمک می‌کنند.
معمولاً تغییرات ناگهانی در ژن‌های بدن، باعث میشوند که سلول‌های سالم بدن به سلول‌های سرطانی تبدیل شوند. هنگامی که سلول‌های پلاسما به سلول‌های مولتیپل میلوما تبدیل میشوند، در مغز استخوان یا داخل استخوان‌های بدن، تجمع می‌کنند. به تدریج سلول‌های مولتیپل میلوما رشد کرده و گسترش می‌یابند و به این صورت سلول‌های سالم استخوان را از بین می‌برند.
هنگامی که سلول‌های پلاسما به سلول‌های مولتیپل میلوما تبدیل میشوند، مقدار زیادی پروتئین به نام CD38 در سطح خود ایجاد می‌کنند. داروی دارزالکس به پروتئین CD38 روی سلول مولتیپل میلوما می‌چسبد. به همین دلیل این آمپول علاوه بر اینکه به طور مستقیم سلول‌های سرطانی مولتیپل میلوما را از بین می‌برد، به سیستم ایمنی بدن نیز در مبارزه با این سلول‌های سرطانی کمک می‌کند.
کارآزمایی‌های بالینی صورت گرفته بر روی داروی دارزالکس، نشان دادهاند که این دارو بعد از یک ماه اثربخشی خود را نشان می‌دهد. با این وجود این اصل برای همه افراد صدق نمی‌کند، چون معمولاً پزشک براساس عواملی مانند واکنش بدن به این دارو و تاثیر داروی دارزالکس بر روی سلول‌های مولتیپل میلوما، دوز دارو و طول دوره درمان را تعیین می‌کند.
موارد مصرف داروی دارزالکس
داروی دارزالکس در اصل برای درمان بیماران مبتلا به سرطان مولتیپل میلوما ساخته شده است. با این حال فقط بیمارانی که دارای شرایط زیر هستند، می‌توانند از این آمپول استفاده کنند:
- برای درمان بیماران مبتلا به سرطان مولتیپل میلوما که سرطان آنها به تازگی تشخیص داده شده است، در صورتی که فرد نتواند تحت پیوند سلول‌های بنیادی اتولوگ (در این روش سلول‌های بنیادی از بدن فرد خارج شده، ذخیره میشوند و دوباره به بدن او انتقال می‌یابند) قرار بگیرد. در این صورت از این دارو با ترکیب داروهای بورتزومیب، ملفالان و پردنیزون برای درمان فرد استفاده می‌شود.
- از داروی دارزالکس به همراه داروهای لنالیدومید و دگزامتازون نیز برای درمان افراد مبتلا به سرطان مولتیپل میلوما استفاده می‌شود. در این شرایط یا ابتلای فرد به سرطان مولتیپل میلوما به تازگی تشخیص داده شده است و فرد گزینه مناسبی برای پیوند سلول‌های بنیادی اتولوگ نیست و یا اینکه سرطان فرد مجدداً عود کرده است و یا به یک روش درمانی، پاسخ مناسبی نشان نداده است.
- این دارو حتی برای درمان مولتیپل میلوما در افراد واجد شرایط پیوند سلول‌های بنیادی اتولوگ نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این صورت داروی دارزالکس در ترکیب با داروهای بورتزومیب، تالیدومید و دگزامتازون استفاده می‌شود.
- از این دارو به همراه داروهای بورتزومیب و دگزامتازون برای درمان افرادی استفاده می‌شود که قبلاً حداقل یک دارو را برای درمان سرطان مولتیپل میلوما دریافت کرده‌اند.
- داروی دارزالکس علاوه بر این افراد، به کمک کسانی می‌آید که متاسفانه یا به درمان‌های قبلی پاسخ نداده‌اند و یا اینکه بیماری آنها بعد از درمان، مجدداً عود کرده است.
در این حالت نیز مصرف داروی دارزالکس شرایط خاصی دارد. به عنوان مثال فرد باید قبلاً حداقل سه نوع دارو از جمله یک مهارکننده پروتئازوم و یک عامل تعدیل‌کننده ایمنی دریافت کرده باشد.
- در حال حاضر هنوز اثربخشی داروی دارزالکس بر روی کودکان به اثبات نرسیده است و مشخص نیست که آیا داروی بی‌خطری برای آنان است یا خیر.
نحوه مصرف داروی دارزالکس
داروی دارزالکس از آنجایی که نوعی آمپول است، به صورت درون وریدی به بدن بیمار تزریق می‌شود. گاهی اوقات ممکن است بیمار پس از تزریق آمپول، واکنش آنفوزیون که نوعی واکنش آلرژیک است را از خود نشان دهد. به همین دلیل باید در یک مرکز درمانی و حتی‌الامکان تحت نظر پزشک تزریق شود.
دوز و دوره درمان بیمار با داروی دارزالکس، براساس تجویز پزشک تعیین می شود. در این گونه مواقع پزشک براساس عوامل زیر در مورد نحوه درمان بیمار با این دارو تصمیم‌گیری می‌کند:
- داروهای دیگری که ممکن است بیمار برای درمان مولتیپل میلوما دریافت کند.
- بیماری فرد به تازگی تشخیص داده شده است و یا اینکه مدتهاست بیمار تحت درمان است و روش‌های مختلفی بر روی او امتحان شده است.
- وزن بیمار
- و بیماری‌های دیگری که ممکن است فرد به آنها مبتلا باشد.
با این وجود در بیشتر موارد دوز توصیه شده داروی دارزالکس برای درمان مولتیپل میلوما براساس فرمول زیر تعیین می‌شود: 16 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن. این بدان معنی است که دوز مناسب دارو برای یک فرد با وزن 55 کیلوگرم، حدوداً 800 میلی‌گرم است.
در هر صورت مهم این است که شما براساس برنامه تعیین شده توسط پزشک برای تزریق آمپول دارزالکس مراجعه کنید. چون رعایت دقیق دوره درمان با این دارو بسیار مهم است، توصیه می‌شود در صورتی که به هر دلیلی نتوانستید به موقع برای تزریق آمپول مراجعه کنید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید، تا او دوباره برای شما برنامه درمانی آماده کند.
عوارض جانبی داروی دارزالکس
آمپول دارزالکس مانند تمام داروهای دیگر، عوارض جانبی ناخواسته‌ای دارد که گاهی اوقات ممکن است بسیار جدی شوند. بعضی از این عوارض جانبی بسیار رایج هستند و هر چند نیاز به توجه و مراقبت دارند، اما جدی نیستند و احتمال اینکه مشکلات زیادی برای فرد به وجود بیاورند کم است. این دسته از عوارض جانبی عبارتند از:
- احساس خستگی
- ضعف یا کمبود انرژی
- اسپاسم عضلانی
- حالت تهوع یا استفراغ
- ناراحتی معده (اسهال یا یبوست)
- کاهش اشتها
- مشکل خواب
- تب
- لرز
- تنگی نفس یا سرفه
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، مانند سرماخوردگی
- عفونت ریه
- بدن درد
- درد مفاصل یا کمر
- و سرگیجه.
معمولاً این عوارض چندان جدی نیستند، اما اگر ادامه پیدا کردند و یا علائم آنها شدیدتر شد، حتماً مراتب را به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض جانبی جدی
برخی عوارض جانبی داروی دارزالکس نادر، اما بسیار جدی هستند و نمی‌توان نسبت به آنها بی‌تفاوت بود. از این رو لازم است که با این دسته از عوارض ناخواسته نیز آشنایی داشته باشید، تا در صورت تجربه هر یک از علائم آنها، فوراً به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنید.
این دسته از عوارض عبارتند از:
- ذات‌الریه که معمولاً علایم آن شامل سرفه خلط‌دار، تب و لرز، تنگی نفس و درد قفسه سینه است.
- هپاتیت بی که از جمله علائم آن می‌توان به خستگی شدید و زرد شدن پوست یا قسمت سفید چشم، اشاره کرد.
- نوروپاتی حسی محیطی (نوعی آسیب عصبی که باعث گزگز، بی‌حسی یا درد می‌شود). برخی از علائم این بیماری عبارتند از: بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن اندام‌ها، تجربه درد سوزش‌دار، حساسیت غیرمعمول و ضعف در دست‌ها یا پاها.
- ادم محیطی (یا تورم دست‌ها و پاها). از جمله علائم این بیماری می‌توان به این موارد اشاره کرد: تورم بازوها یا پاها، کشیدگی پوست و فرورفتگی پوست برای چند ثانیه در اثر یک فشار کم.
- واکنش‌های آلرژیک مانند واکنش آنفوزیون.
- ترومبوسیتوپنی (اختلال در پلاکت‌های خون)
- نوتروپنی (سطح پایین نوتروفیل‌ها، اینها نوعی گلبول سفید هستند که به مبارزه با عفونت‌ها کمک می‌کنند).
- و زونا.
تداخلات دارویی داروی دارزالکس
داروی دارزالکس با هیچ گونه دارو، گیاه دارویی، مکمل یا غذای خاصی تداخل ندارد. اما این بدان معنا نیست که شما به راحتی می‌توانید آن را به همراه داروهای مختلف مصرف کنید، چون احتمال می‌رود گاهی اوقات برخی داروها یا مواد غذایی خاص، در بعضی موارد باعث کاهش اثربخشی داروی دارزالکس شوند.
به همین دلیل شما باید قبل از استفاده از داروی دارزالکس، پزشک خود را از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید، مطلع کنید.
در این گونه موارد سعی کنید هیچ چیزی را از قلم نیندازید و در مورد تمام ویتامین‌ها، داروهای گیاهی و مکمل‌هایی که استفاده می‌کنید با پزشک خود صحبت کنید. با این کار هم خیال خود را از بابت اثربخشی راحت می‌کنید و هم از تداخلات دارویی احتمالی جلوگیری می‌کنید.
خرید داروی دارزالکس چگونه و از کجا امکان‌پذیر است؟
در حال حاضر داروی دارزالکس در دو نوع محلول غلیظ تزریقی 20 میلی‌گرم/ 20 میلی‌لیتر و محلول غلیظ تزریقی 20 میلی‌گرم/ 5 میلی‌لیتر در بازار دارویی ایران موجود است. این دارو محصول شرکت JANSSEN-CILAG است که در اصل جزئی از شرکت جانسون اند جانسون محسوب می‌شود.
بهترین راه برای خرید داروی دارزالکس، مراجعه به داروخانه‌ها و اپلیکیشن‌های اینترنتی فروش دارو است. شما می‌توانید با ثبت سفارش در سایت این داروخانه‌ها به صورت آنلاین، علاوه بر صرفه‌جویی در وقت و هزینه رفت و آمد، از خدمات مشاوره‌ای این داروخانه‌ها نیز استفاده کنید.
از طرف دیگر می‌توانید برای خرید داروی دارزالکس به داروخانه‌های سطح شهر مراجعه کنید. اما در این صورت توصیه می‌شود در ابتدا نسخه خود را در سامانه اطلاعات دارویی کشور بارگیری کنید، تا از موجودی دارویی داروخانه مدنظر خود اطمینان حاصل کنید.
نکاتی که باید پیش از خرید داروی دارزالکس و در حین دریافت دارو به آنها توجه کنید.
گاهی اوقات مصرف داروی دارزالکس در برخی افراد باید با احتیاط انجام شود. در ادامه بیشتر در مورد مواردی که باید قبل و حین مصرف داروی دارزالکس به آنها توجه کنید، صحبت می‌کنیم.
- داروی دارزالکس در افراد باردار یا حیوانات مورد مطالعه قرار نگرفته است. اما آمپول دارزالکس یک آنتی‌بادی مونوکلونال است که سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهد. چون آنتی‌بادی‌های مونوکلونال از جفت (عضوی که در داخل رحم است و مواد مغذی را از بدن به جنین می‌رساند) عبور می‌کنند، به همین دلیل باید قبل از خرید داروی دارزالکس، حتماً در این مورد با پزشک خود صحبت کنید. چون احتمال می‌رود داروی دارزالکس به دلیل نحوه عملکرد آن، باعث کاهش تراکم استخوان در جنین شود. همچنین ممکن است میزان خون و سلول‌های ایمنی ساخته شده توسط جنین در حال رشد را کاهش دهد.
- متاسفانه با توجه به اینکه آمپول دارزالکس، داروی جدیدی است. هنوز مشخص نیست که آیا این دارو می‌تواند وارد شیر مادر شود، یا اینکه چگونه می‌تواند شیر مادر را تحت تاثیر قرار دهد. ضمناً هنوز مشخص نیست که آیا داروی دارزالکس می‌تواند روی کودکی که با شیر مادر تغذیه می‌شود تاثیر بگذارد یا خیر. به همین دلیل بهتر است در این گونه مواقع با احتیاط رفتار کنید و پزشکتان را از شرایط خود مطلع کنید. بهتر است اگر می‌توانید تغذیه کودک با شیر مادر را حداقل محدود کنید.
- هیچ گاه برای تزریق آمپول دارزالکس به تنهایی مراجعه نکنید و حتی‌الامکان یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان را همراه داشته باشید. چون معمولاً فرد پس از تزریق این آمپول، احساس خستگی می‌کند و یا حتی ممکن است واکنش‌های آنفوزیون از خود بروز دهد.
- بعد از تزریق دارو، نسبت به وضعیت جسمی خود بی‌تفاوت نباشید و تمام علائم احتمالی خود را یادداشت کنید تا در صورتی که وضعیت جسمی شما رو به وخامت گذاشت، پزشک راحت‌تر بتواند عارضه جانبی احتمالی شما را تشخیص دهد.
- اگر احتمال میدهید که در طول دوره درمان با داروی دارزالکس باردار شوید، حتماً با مشورت پزشک خود از روش‌های مناسب پیشگیری از بارداری استفاده کنید. توصیه می‌شود تا 3 ماه پس از قطع دوره درمان، همچنان به استفاده از روش‌های جلوگیری از بارداری ادامه دهید، چون احتمال دارد داروی دارواتوماب مدت کوتاهی بعد از قطع دوره درمانی، همچنان در خون شما باقی بماند.
- چون معمولاً احتمال دارد که فرد پس از تزریق آمپول درگیر واکنش‌های آلرژیک شود، به همین دلیل معمولاً پزشک داروهایی را برای بیمار تجویز می‌کند که باید بسته به دستور او، قبل یا بعد از تزریق داروی دارزالکس دریافت کنید. معمولاً این داروها شامل یک کورتیکواستروئید (مانند متیل پردنیزولون یا دگزامتازون) برای کاهش تورم، یک مسکن (مانند استامینوفن) برای جلوگیری از تب و یک آنتی‌هیستامین (مانند دیفن هیدرامین) برای کاهش علائم حساسیت احتمالی، هستند. این داروها برای واکنش احتمالی شما تجویز میشوند، پس حتماً آنها را سر وقت مصرف کنید.
- برخی از بیماری‌ها در صورت مصرف این دارو ممکن است عود کنند و بر اثربخشی این دارو تاثیر منفی بگذارند. پس اگر قبلاً سابقه ابتلا به بیماری‌های زیر را داشته‌اید و یا در حال حاضر مبتلا به آنها هستید، حتماً مراتب را به پزشک خود اطلاع دهید:
هپاتیت بی: اگر قبلاً به بیماری هپاتیت بی مبتلا بوده‌اید، یا در حال حاضر درگیر آن هستید، حتماً به پزشک خود بگویید. چون مصرف داروی دارزالکس باعث عود و شدیدتر شدن علائم بیماری هپاتیت بی می‌شود.
زونا: مصرف داروی دارزالکس ممکن است باعث عود مجدد یا ابتلای شما به بیماری زونا یا آبله‌مرغان شود. پس اگر قبلاً به این بیماری‌ها مبتلا شده‌اید، حتماً پزشک خود را در جریان قرار دهید؛ چون به احتمال زیاد یک داروی ضدویروسی برای شما تجویز می‌کند.
بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD): اگر سابقه ابتلا به یک نوع اختلال تنفسی به نام بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) را دارید، قبل از شروع مصرف داروی دارزالکس، به پزشک خود اطلاع دهید. معمولاً پزشک در این گونه مواقع علاوه بر تجویز کورتیکواستروئیدها برای کمک به کاهش تورم در ریه‌ها، یک اسپری استنشاقی را برای شما تجویز می‌کند تا راحت‌تر نفس بکشید.
عوارض جانبی مرتبط با چشم: گاهی اوقات مصرف این دارو ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی چشمی، مانند نزدیک‌بینی حاد و افزایش مایعات در چشم شود. تجمع مایع در چشم می‌تواند فشار چشم را افزایش دهد و ممکن است منجر به گلوکوم شود. از این رو لازم است قبل از خرید داروی دارزالکس در صورتی که سابقه ابتلا به بیماری‌های چشمی را دارید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. درضمن بعد از مصرف دارو نباید نسبت به علائم مشکلات چشمی بی‌تفاوت باشید و باید هر گونه علائمی را در این زمینه جدی بگیرید.
- این دارو نباید برای درمان بیمارانی مورد استفاده قرار بگیرد که سابقه واکنش‌های شدید آنافیلاکسی به داراتوموماب یا سایر مواد متشکله داروی دارزالکس را دارند. پس اگر سابقه تجربه این عوارض را دارید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید؛ این موضوع بسیار جدی است و اصلاً نباید بی‌تفاوت از کنار آن بگذرید.
- توجه داشته باشید که چون داروی دارزالکس ممکن است باعث بروز اختلالات خونی شود، شاید لازم باشد در طول دوره درمان با این دارو هر چند وقت یک بار به تجویز پزشک، آزمایش خون انجام دهید. این آزمایش‌ها بسیار مهم هستند و در آنها سطح پلاکت‌ها و گلبول‌های خون شما بررسی می‌شود. از این رو لازم است علاوه بر انجام به موقع آنها، نسبت به علائمی مانند کبودی، خونریزی و عفونت که جزء علائم رایج اختلالات خونی هستند، هوشیار باشید.
شرایط نگهداری داروی دارزالکس
داروی دارزالکس یک داروی حساس است که نمی‌توان آن را در دمای اتاق نگهداری کرد. درواقع این آمپول باید در یخچال در دمای بین 2 تا 8 درجه سانتیگراد نگهداری شود.
توجه داشته باشید که آمپول دارزالکس را هرگز نباید تکان دهید یا منجمد کنید، درضمن همیشه باید دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود. رعایت این توصیه‌ها بسیار ضروری است، چون داروی دارزالکس فاقد مواد نگهدارنده است.
قیمت داروی دارزالکس
یک داروی خارجی است که متاسفانه نمونه ایرانی ندارد، به همین دلیل قیمت آن براساس قیمت اصلی دارو و نرخ برابری ریال در مقابل دلار و سایر ارزهای خارجی، تعیین می‌شود. به همین دلیل نمی‌توان قیمت ثابت و مشخصی را برای آن اعلام کرد.
با این حال شما می‌توانید هر زمان که بخواهید با کمک داروخانه‌های آنلاین، قیمت آمپول دارزالکس را به دست آورید. درضمن برای استعلام قیمت آمپول دارزالکس، می‌توانید به سامانه اطلاعات دارویی کشور هم مراجعه کنید.
سخن آخر
در این مطلب از سایت بای بای سرطان در مورد داروی دارزالکس، عوارض جانبی و نحوه اثربخشی این دارو صحبت کردیم. ضمناً به نکاتی که باید در حین مصرف آمپول دارزالکس به آنها توجه کنید پرداختیم و در انتها گریزی به روش‌های خرید داروی دارزالکس و قیمت آن زدیم. متاسفانه تاکنون هیچ گونه درمان قطعی برای بیماری مولتیپل میلوما وجود ندارد. با این وجود داروی دارزالکس نشان داده که داروی اثربخشی است و بسته به شرایط بیماری، تا حد زیادی در کنترل علائم بیماری و طول عمر بیمار تاثیر دارد.
منابع:
