به روند سرطانی شدن سلول های بافت حنجره و رشد و تکثیر بیرویه ی آنها، سرطان حنجره می گویند. یکی از علائم سرطان حنجره اغلب درگیری تارهای صوتی است که این موضوع، باعث تغییر صدای بیمار به صدایی اسب مانند میشود و تشخیص سرطان حلق را در مراحل اولیه ممکن می سازد.
حنجره، بخش مهمی از گلو است که افراد بدون وجود آن قادر به تنفس و صحبت کردن نیستند. این بخش حیاتی در بدن بالغین، در ابتدای لوله تراشه و جلوی مری قرار دارد و در حدود 5 سانتیمتر طول دارد.
سرطانی شدن این عضو مهم، می تواند سلامتی و زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد چرا که ممکن است باعث تغییرات صدایی شدید و در موارد خیلی حاد، موجب از بین رفتن تارهای صوتی باشد.
این بیماری، در افراد بالای ۶۰ سال شایع تر است. همچنین مردان بیشتر از زنان با این نوع سرطان دست و پنجه نرم میکنند.
سرطان حلق چیست؟
به قسمت لوله ای شکل عضلانی که از پشت بینی شروع و تا گردن ادامه دارد حلق می گویند. سرطان حلق، بیماری است که هم حلق و هم حنجره را درگیر می کند. این نوع سرطان، بیشتر سلول های صاف حلق را مورد حمله قرار میدهد.
سرطان حلق انواع مختلفی دارد از جمله:
- سرطان نازوفارنژیال(Nasopharyngeal cancer) بخشی از گلو که در پشت بینی است را درگیر می‌کند.
- سرطان اوروفارنژیال (Oropharyngeal cancer) که قادر است بخشی از حلق که پشت دهان و لوزه ها را تشکیل می دهد، هدف قرار دهد.
- سرطان گلوتیک (Glottic cancer)
- سرطان سوپراگلوتیک (Supraglottic cancer) که بخش بالایی حنجره در این نوع سرطان حلق، مبتلا می شود.
علائم سرطان حنجره
در سرطان حنجره، اگر بیماری در بالای تارهای صوتی که سوپرا گلوتیت (supraglottis) نام دارد و یا پایین تارهای صوتی که ساب گلوتیت (subglottis) نام دارد، ایجاد شود، معمولا باعث ایجاد تغییرات صدا نخواهد شد.
با این حال، از دیگر علائم سرطان حنجره می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- گلو دردی که بهبود پیدا نمی کند.
- درد در هنگام بلع یا سختی در بلع
- مشکلات در بلع
- درد گوش
- مشکلات تنفسی
- کاهش وزن
- ایجاد توده و غده که نشان دهنده پخش شدن سرطان به گره های لنفاوی است.
بسیاری از این علائم، می توانند در شرایطی غیر از سرطان حنجره و بیماری هایی مشابه به آن ایجاد شوند لذا وجودشان به منزله وجود سرطان نیست اما جهت حصول اطمینان، فرد دارای علائم، نیازمند بررسی های بیشتر توسط متخصص مربوطه است.
ریسک فاکتورهای ابتلا به سرطان حنجره
بروز علائم سرطان حنجره علت مشخصی ندارد اما ریسک فاکتورهایی که می توانند باعث زمینه لازم را برای ابتلا به این سرطان ایجاد کنند، شامل این موارد هستند:
- مصرف تنباکو
- مصرف بیش از حد الکل به صورت روزانه
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان حلق در اقوام درجه یک یعنی پدر، مادر، برادر و خواهر
- رژیم غذایی ناسالم که در آن میوه و سبزیجات بسیار کم است.
- قرارگیری در معرض مواد شیمیایی همچون آزبست و سایر مواد سمی
با رعایت یک رژیم غذایی مناسب و پرفیبر و همچنین پرهیز از مصرف الکل و تنباکو، میتوان ریسک ابتلا به این سرطان را تا حد چشمگیری، کاهش داد.
روش های تشخیص سرطان حنجره
روش های متفاوتی وجود دارد که می توان از آنها جهت تشخیص سرطان حنجره، استفاده کرد که در ادامه چند نمونه از آنها را بررسی خواهیم کرد.
لانرگوسکوپی غیر مستقیم (Indirect laryngoscopy)
که در این روش پزشک با استفاده از آیینه ای درون گلو را با تاباندن نور مورد بررسی قرار می دهدکه این پروسه بین ۵ الی ۱۰ دقیقه زمان می برد.
لارنگوسکوپی انعطافپذیر مستقیم (Direct flexible laryngoscopy)
پزشک متخصص با استفاده از یک لوله نازک و انعطاف پذیر که در بالای آن چراغ است، از راه بینی وارد می شود و حنجره را بررسی می کند.
این پروسه به طور متوسط ۱۰ دقیقه زمان می برد و درصورت نیاز، پزشک می تواند با استفاده از ابزاری از حنجره اقدام به نمونه برداری کند.
لارنگوسکوپی مستقیم (Direct rigid laryngoscopy)
این روش در اتاق عمل و در طی بیهوشی کامل صورت می گیرد. در این روش، پزشک با استفاده از ابزاری به نام اسکوپ، کل قسمت گلو، دهان و بینی را برای وجود هرگونه تومور و بررسی اندازه و محل آن، مورد مشاهده قرار می دهد.
به دلیل این که سرطان حنجره می تواند به سر و ناحیه گردن متاستاز کند و باعث بروز سرطان های بدخیم دیگر شود.
پانندوسکوپی (Panendoscopy)
متخصصین با بررسی کل نواحی حنجره، گلو، مری و دهان شخص، وجود هرگونه سرطان را در این نواحی مورد بررسی و معاینه قرار می دهند. این روش، در اتاق عمل و تحت بیهوشی کامل انجام می شود.
پزشک می تواند با نمونه برداری، بافت آن قسمت را جهت وجود سرطان احتمالی، آزمایش کند.
بیوپسی اندوسکوپیک (Endoscopic biopsy)
حنجره و قسمت های فوقانی آن، در عمق گردن قرار دارند و برای بررسی دقیق آنها می توان از نمونه برداری بافت استفاده کرد.
در این شرایط پزشک، بیمار را به طور کامل بیهوش می کند و از بافت مورد نظر نمونه‌برداری می کند.
بیوپسی FNA
روشی است که پزشک با استفاده از سوزنی نازک و باریک، از بافت مورد نظر، مثل گره لنفاوی، نمونه برداری می کند.
این روش ۱۰۰ درصدی نیست و برای معاینه بافت های دیگر، به لحاظ بررسی سرطانی شدن آنها، لازم است تا تست های بیشتری انجام گیرد.
روش های عکسبرداری
- CT scan
- PET scan
- Chest-x-ray
- اسکن استخوان
- MRI
روش های درمان سرطان حلق
جهت درمان علائم سرطان حنجره، می توان روش های مختلفی را به کار گرفت. این روش ها، بر اساس نوع سرطان، وخامت، محل درگیری و سلامت عمومی بیمار انتخاب می شوند. این روش های درمانی شامل:
- رادیوتراپی (Radiotherapy)
در این روش از دوز کنترلی و پر انرژی ای مواد پرتوزا مثل پروتون و اشعه x استفاده می شود تا بافت سرطانی درگیر را از بین ببرد.
از این روش برای بین بردن سلول های سرطانی که در بدن فرد بیمار باقی مانده است، به صورت تنها و یا بعد از عمل جراحی، استفاده می شود.
- جراحی (Surgery)
از دیگر روش های درمانی مناسب سرطان حنجره به شمار می رود. که البته با توجه به میزان درگیری سلول های بافت، به سه شکل قابل انجام است:
- جراحی با لیزر
- جراحی بخشی از حنجره که دچار بیماری است.
- برداشتن کامل حنجره
- شیمی‌درمانی (Chemotherapy)
در این روش از داروهای بسیار قوی به صورت وریدی یا خوراکی استفاده میشود.
- کتوکسیماب (Cetuximab)
دارویی است که در درمان هدفمند مورد استفاده قرار می گیرد و فقط سلول های سرطانی را هدف قرار می دهد، لذا تاثیری بر سلول های سالم ندارد و هیچ عارضه جانبی ای را شامل نمی شود.
- ایمونوتراپی (Immunotherapy)
این درمان با شبیه سازی سلول های ایمنی در نابودی سلول های سرطانی نقش دارد.
درمان سرطان حنجره با لیزر
درمان سرطان حنجره به روش های متفاوتی انجام می گیرد. یکی از این روش های درمانی، جراحی با لیزر است؛ که در آن قسمتی یا بخش زیادی از حنجره برداشته می شود.
این روش، بیشتر در سرطان‌های حنجره در فازهای ابتدایی و سرطان های پیشرفته در نقاط خاص، کاربرد دارد.
جراحی با لیزر، برای بیمارانی که دچار سفتی گردن هستند، مناسب نمی باشد. قبل از انجام این جراحی، پزشک متخصص، دهان، گلو و سایر نقاط دهان مثل دندان ها را جهت اطمینان از مناسب بودن این روش درمانی برای فرد، مورد بررسی قرار می دهد.
جراح، با استفاده از لیزر از طریق دهان، توده سرطانی را از بین می برد. لیزر یک پرتو نازک و متمرکز نور است که جراح به بافت سرطانی می تاباند.
لیزر با سوزاندن، بریدن و تخریب کردن سلول های سرطانی، می تواند اثر خود را اعمال کند.
متخصص سرطان حنجره
با توجه به نوع درمان انتخابی، تخصص مورد نیاز جهت درمان فرد مبتلا، متفاوت خواهد بود. در ادامه به چند نمونه از تخصص های پرکاربد در درمان سرطان حنجره، پرداختیم.
۱- متخصص گوش، حلق و بینی (otolaryngologist):
جراحی است که بیماری های ناحیه گردن و سر را مورد معالجه قرار می دهد که بیماری های حنجره و انواع سرطان های مربوط به آن را نیز، شامل می شود.
۲- انکولوژیست پرتودرمانی (radiation oncologist):
متخصصی که با استفاده از رادیوتراپی و پرتوهای مختلف اقدام به درمان سرطان می کند.
۳- انکولوژیست پزشکی (medical oncologist):
پزشکی است که با استفاده از روش های درمانی دارویی مثل شیمی درمانی، ایمونوتراپی و درمان هدفمند، سرطان ها را معالجه می کند.
۴- جراح پلاستیک (plastic surgeon):
متخصصی که با انجام اعمال جراحی، اقدام به بازسازی و درمان بخ شهای مختلف بدن از جمله سر و گردن، می کند.
۵- جراح دهان و فک و صورت (oral and maxillofacial surgeon):
جراح دندانپزشکی که بیماری های دهان، دندان و فک را مورد معالجه قرار می دهد.
عوارض سرطان حنجره و مدیریت آن
به طور کلی تمامی سرطان‌ها و متودهای درمانی مرتبط با آن، میتواند عوارض جانبی خاصی را برای بیماران ایجاد کنند که در این بین سرطان حنجره نیز از این قائده مستثنی نیست.
سرطان حلق و درمان آن، میتواند منجر به بروز عوارض مختلفی شود در بدن شود که نیاز به مدیریت مداوم دارد.
یکی از مهمترین عوارض سرطان حنجره، از دست دادن صدا و تغییرا فاحش در تون صدا و گفتار است. گفتار درمانی و استفاده از دستگاه‌های کمکی، میتوانند به بیماران مبتلا به سرطان حنجره کمک کنند تا توانایی خود را برای برقراری ارتباط موثر با دیگران تقویت کنند و مشکلات ایجاد شده را به مرور زمان پشت سر بگذارند.
مشکلات بلع که با نام دیسفاژی نیز شناخته میشود از دیگر عوارض ناشی از سرطان حنجره است که به واسطه برداشتن حنجره و یا تغییرات ساختاری آن رخ میدهد.
همکاری با یک گفتار درمان و یک متخصص تغذیه، میتواند به ایجاد استراتژی‌هایی برای بهبود بلع و اطمینان از تغذیه مناسب کمک کند.
از دیگر عوارض احتمالی سرطان حنجره میتوان به ادم لنف، متورم شدن گردن، چالش‌های روانی و عاطفی اشاره کرد.
برای مدیریت همه جانبه این عوارض، ضروری است که متخصصان مراقبت‌های بهداشتی با همکاری یکدیگر بهترین متودها و راهکارهای ممکن را در اختیاران بیماران قرار دهند.
پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان حنجره
امروزه در نظر گرفتن سرطان به عنوان یک بیماری لاعلاج و غیرقابل پیشگیری یک باور بسیار غلط و بیاساس است.
بنا به گفته‌ی متخصصین و تحقیقات صورت گرفته در این خصوص، مشخص شد که میتوان از بروز اکثر سرطان‌ها با رعایت نکاتی خاص پیشگیری نمود؛ اگر چه همه‌ی سرطان‌ها قابل پیشگیری نیستند اما همیشه گفته‌اند پیشگیری بهتر از درمان است.
در حالی که ممکن است پیشگیری از همه موارد سرطان حنجره امکان پذیر نباشد اما با انجام اقدامات خاصی میتوان خطر بروز بیماری را کاهش داده که در نهایت باعث تشخیص زود هنگام سرطان حنجره شود.
پرهیز از مصرف دخانیات در همه اشکال اعم از سیگار، قلیان، سیگارهای الکتریکی و حتی ویپ، اولین و موثرترین راه برای پیشگیری از بروز سرطان حنجره است.
محدود کردن مصرف الکل و حفظ یک سبک زندگی سالم نیز میتواند این خطر را کاهش دهد. انجام معاینات منظم و مراجعه دورهای به یک پزشک متخصص گوش، حلق و بینی برای تشخیص زودهنگام این بیماری نیز بسیار موثر است.
افراد با سابقه سیگار کشیدن، مصرف بالای الکل یا قرار گرفتن در‌معرض عوامل خطر باید مراقب هرگونه تغییر صدا، مشکلات و درد در هنگام بلع و یا سلامت کلی خود باشند. مداخله اولیه میتواند به طور قابل توجهی پیش آگهی و نتایج درمان را بهبود بخشد.
لازم به ذکر است که در برخی افراد بروز سرطان حنجره امری ژنتیکی است و هیچ ارتباطی با عوامل محرک محیطی و سبک زندگی نخواهد داشت؛ بنابراین پیشگیری از سرطان‌هایی که به صورت ژنتیکی در برخی افراد به میزان بیشتری بروز پیدا میکنند، امری دشوار یا به عبارتی غیرممکن است.
درست است که این افراد نمیتوانند از بروز سرطان حنجره در خود پیشگیری کنند اما با انجام تستهای غربالگری دورهای میتوانند سرطان را در مراحل اولیه تشخیص دهند و شانس بهبودی بیماری را به میزان قابل توجهی افزایش دهند.
کلام آخر
همانطور که گفته شد، سرطان حنجره همانطور که می تواند، طیف مختلفی از علائم را ایجاد کند، به همان نسبت هم از تنوع در درمان برخوردار است.
ابتلای به سرطان حنجره می تواند قابل درمان باشد به شرط آن که در مراحل اولیه تشخیص داده شود نه در زمانی که علائم بازگشت ناپذیری در فرد ایجاد کرده باشد.
امیدواریم مطالعه ی این مقاله، منجر شده باشد تا هر چه بیشتر به سلامتی خود و اطرافیانتان اهمیت دهید.
شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.
هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.
منابع:
