در میان روش‌های تشخیصی بی‌شماری که در علم نوین امروز برای بیماری سرطان وجود دارد، بیوپسی و در ادامه‌ی مسیر سرطان، پاتولوژی نقش بسیار مهمی دارند. اما سوالاتی که در این مقاله‌ی بای بای سرطان قصد پاسخ به آن‌ها را داریم این است که فرق بیوپسی و پاتولوژی چیست و هر کدام از این روش‌های تشخیصی بیوپسی و پاتولوژی در کجای مسیر سرطان به کار گرفته میشوند و چه اطلاعاتی را از این بیماری در اختیار پزشک مربوطه قرار می‌دهند؟
بیوپسی چیست و چه کاربردی دارد؟
بیوپسی یکی از روش‌هایی است که متخصصین برای بررسی محیط داخلی بدن از آن استفاده میکنند. در این متود تشخیصی، فرد متخصص از بافت و یا مایع مورد نظر نمونه گیری میکند تا برای بررسی بیشتر توسط پاتولوژیست به آزمایشگاه فرستاده شود .
پاتولوژیست نمونه گرفته شده را از جهت وجود هرگونه مشکل و یا بیماری بررسی میکند. البته که میتوان گفت فرق بیوپسی و پاتولوژی کم نیست.
علاوه بر این پزشک متخصص بیوپسی را به منظور تعیین میزان وخامت بیماری و انتخاب بهترین روش درمانی تجویز میکند. برخلاف باور عموم بیوپسی فقط برای تشخیص سرطان استفاده نمی‌شود، بلکه به منظور تشخیص بیماریهای زیر نیز کاربرد دارد:
- اختلالات التهابی که در ارگان‌هایی مثل کبد و کلیه رخ می‌دهد.
- بررسی عفونت‌هایی مثل توبرکلوزیس
- اختلالات ایمنی مثل عفونت پانکراس
- بررسی میزان وخامت زخم معده
- اندومتریوز
بیوپسی همچنین انواع مختلفی نیز دارد که با توجه به محل بیماریها و سرطانها نوع متود مورد استفاده نیز متفاوت خواهد بود.
همه بیوپسی‌ها به منظور برداشت نمونه از بافت و یا مایع داخل بدن انجام میشوند اما این نمونه گیری با روش‌های متفاوتی انجام می‌شود که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- بیوپسی مغز استخوان
- بیوپسی مخروطی
- بیوپسی برشی
- بیوپسی مایع
- بیوپسی سوزنی
- بیوپسی پانچ
پاتولوژی چیست و چه کاربردی دارد؟
پاتولوژی یا آسیب شناسی یکی از رشته‌های زیر گروه پزشکی است که اطلاعات تشخیصی را در اختیار بیماران و پزشکان قرار می‌دهد.
این فیلد تقریبا تمام جنبه‌های مراقبتی بیمار، از تشخیص سرطان تا مدیریت بیماریهای مزمن را از طریق آزمایش‌های دقیق را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
شخصی که این رشته زیر گروه پزشکی را برای ادامه‌ی تحصیل در دانشگاه‌ها انتخاب میکند، در نهایت به عنوان آسیب شناس و یا پاتولوژیست شناخته می‌شود .
پاتولوژیست‌ها از روش‌های تشخیصی میکروسکوپی، ایمونولوژیک، ژنتیکی و مولکولی برای تعیین وجود بیماری در فرد استفاده میکنند.
همچنین این افراد ارتباط شغلی نزدیکی با جراحان، انکولوژیست‌ها و رادیولوژیست‌ها دارند و به واسطه همکاری با این افراد پروسه، تشخیص، درمان و مراقبت‌های پس از درمان برای بیماران انجام می‌شود.
پاتولوژیست‌ها میتوانند در درمان بیمارانی که در زمینه‌های مختلفی مانند گوارش، آسیب‌های مربوط به زنان، مشکلات خونی، اختلالات لخته شدن خون، میکروبیولوژی، سرطان‌های ریه، سینه و سایر سرطانها نقش مهم و تاثیرگذاری داشته باشند.
پاتولوژیست‌ها برخلاف سایر متخصصین، به صورت فردی به درمان بیماران نمی‌پردازند؛ بلکه به عنوان بخشی از یک تیم مراقبتی با هدف درمان و مراقب از بیمار وظیفه خود را انجام می‌دهند. با این همه مسئله‌ی مهم فرق بین بیوپسی و پاتولوژی است.
فرق بیوپسی و پاتولوژی چیست؟
همانطور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، پاتولوژی شاخه‌ای از علم پزشکی است که در درجه اول علت، منشاء و ماهیت بیماریها را تعیین میکند. در این فیلد برای تشخیص بیماری از معاینه بافت‌ها، اندام‌ها، مایعات بدن و حتی کالبد شکافی استفاده می‌شود.
پاتولوژی عمدتا بر روی نتایج آزمایشگاهی بدست آمده پیرامون آزمایشات شیمی، ژنتیکی، ایمونولوژی، میکروبیولوژی و هماتولوژی تمرکز دارد.
درحالی که بیوپسی روشی است برای تهیه نمونه‌هایی از نقاط مختلف بدن برای پاتولوژیست که در آزمایشگاه تخصصی به بررسی آن‌ها پرداخته و بیماری احتمالی و منشاء آن را تشخیص دهد و در این بین رایج‌ترین بیوپسی‌ها شامل پانچ، برش خارجی و برش داخلی است.
نتایج بیوپسی و پاتولوژی نقش بسیار حیاتی در تصمیم‌گیری‌های درمانی دارند. در ادامه به چگونگی تأثیر این نتایج بر روند درمان می‌پردازیم:
1. تشخیص دقیق بیماری
نتایج بیوپسی و پاتولوژی به پزشکان کمک میکنند تا تشخیص دقیقی از بیماری داشته باشند. این تشخیص میتواند شامل تعیین نوع، مرحله، و میزان گسترش بیماری باشد. تشخیص صحیح اولین گام برای انتخاب روش درمان مناسب است.
2. انتخاب روش درمانی مناسب
بر اساس نتایج پاتولوژی، پزشکان میتوانند تصمیم بگیرند که آیا بیمار نیاز به جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، یا ترکیبی از این روش‌ها دارد. به عنوان مثال، در سرطانها، نوع و مرحله سرطان مشخص میکند که کدام روش درمانی مؤثرتر خواهد بود.
3. پیش‌بینی پیش‌آگهی بیمار
نتایج پاتولوژی میتوانند به پزشکان کمک کنند تا پیش‌آگهی بیماری را پیش‌بینی کنند. این اطلاعات میتواند شامل احتمال بهبود، مدت زمان بقا، و میزان پاسخ‌دهی به درمان‌های مختلف باشد. این پیش‌بینی‌ها به بیماران و پزشکان کمک میکند تا برنامه‌های درمانی و مراقبتی مناسبی را تدوین کنند.
4. شخصی‌سازی درمان
تحلیل‌های دقیق پاتولوژی میتوانند به پزشکان اطلاعاتی بدهند که بر اساس آن درمان‌ها را برای هر بیمار به صورت فردی تنظیم کنند. این شامل تعیین حساسیت تومور به داروهای خاص و انتخاب بهترین ترکیب دارویی برای بیمار می‌شود.
5. ارزیابی اثربخشی درمان
پس از آغاز درمان، بیوپسی‌ها و تحلیل‌های پاتولوژی ممکن است تکرار شوند تا اثربخشی درمان ارزیابی شود. اگر درمانی ناکارآمد باشد، پزشکان میتوانند بر اساس این نتایج روش‌های درمانی دیگری را در پیش بگیرند.
6. کاهش عوارض جانبی
با داشتن اطلاعات دقیق از نتایج پاتولوژی، پزشکان میتوانند روش‌های درمانی را انتخاب کنند که کمترین عوارض جانبی را برای بیمار داشته باشد. این امر به بهبود کیفیت زندگی بیماران در طول درمان کمک میکند.
7. پشتیبانی از تصمیمات جراحی
نتایج بیوپسی و پاتولوژی میتوانند به جراحان کمک کنند تا تصمیمات دقیق‌تری در مورد نحوه و میزان جراحی بگیرند. به عنوان مثال، در برخی موارد، ممکن است نیاز به برداشتن کامل تومور باشد، در حالی که در موارد دیگر ممکن است برداشتن جزئی کافی باشد.
8. مدیریت پیگیری و مراقبت‌های پس از درمان
نتایج پاتولوژی میتوانند راهنمایی برای مدیریت پیگیری‌های دوره‌ای و مراقبت‌های پس از درمان باشند. این شامل انجام آزمایش‌های منظم، تصویربرداری، و بررسی‌های دوره‌ای برای جلوگیری از عود بیماری است.
9. ارائه اطلاعات به بیماران و خانواده‌ها
نتایج بیوپسی و پاتولوژی میتوانند اطلاعات واضح و دقیقی را برای بیماران و خانواده‌های آن‌ها فراهم کنند. این اطلاعات به درک بهتر وضعیت بیمار و تصمیم‌گیری‌های آگاهانه‌تر کمک میکند.
10. توسعه تحقیقات و درمان‌های جدید
تحلیل‌های پاتولوژی میتوانند داده‌های ارزشمندی برای تحقیقات علمی فراهم کنند که منجر به توسعه روش‌های درمانی جدید و بهبود روش‌های موجود می‌شود.
در نتیجه، نتایج بیوپسی و پاتولوژی نه تنها به تشخیص دقیق بیماری کمک میکنند، بلکه تأثیر بسزایی در تمام جنبه‌های روند درمان دارند و میتوانند به بهبود نتایج درمانی و کیفیت زندگی بیماران منجر شوند.
شاید سوال شما هم باشد که آیا بیوپسی و پاتولوژی با یکدیگر متفاوتند؟
پاتولوژیست با بررسی ظاهر سلول و بافت نمونه برداری شده و در نظر گرفتن محلی که از آن نمونه تهیه شده است، به بررسی ناهنجاری‌های احتمالی و تغییرات سلولی که ممکن است دلیل به وجود آمدن بیماری باشد، می‌پردازد.
لازم به ذکر است که این روش بیشتر برای تشخیص میزان وخامت بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ همچنین به این وسیله میتوان نوع درمان مورد نیاز را نیز مشخص کرد.
به طور کلی فرق بیوپسی و پاتولوژی در نحوه‌ی کاری است که برای تشخیص سرطان انجام می‌دهند اما در نهایت بیوپسی و پاتولوژی در روند تشخیص و درمان سرطان مکمل هم هستند.
بررسی گزارش های بیوپسی و پاتالوژی
گزارش آزمایش پاتولوژی سرطان
نتیجه‌ی آزمایشاتی که پاتولوژیست در اختیار پزشک متخصص یا انکولوژیست بیمار قرار می‌دهد، نقش بسیار مهم و اساسی را در روند درمان خواهد داشت؛ چرا که با توجه به جزئیات و اطلاعاتی که پیرامون نمونه‌ی گرفته شده از بیمار بدست آمده، پزشک متخصص میتواند با بررسی اطلاعات گزارش شده، گزینه‌های درمانی مناسب و کاربردی که باعث تاثیرگذاری هرچه بیشتر و تسریع روند درمان می‌شود را انتخاب کند.
به طور کلی بهترین و موثرترین روش برای تعیین روش درمانی، با در نظر گرفتن فرق بیوپسی و پاتولوژی، استفاده از نتیجه پاتولوژی می‌باشد.
در ادامه به صورت مختصر اطلاعات و گزارشاتی که در نتیجه آزمایش پاتولوژی (Pathology) ذکر می‌شود را بررسی می‌کنیم:
- نوع سرطانی که بیمار به آن مبتلا شده است.
- بررسی امکان انتشار و متاستاز سرطان
- مشخص کردن تهاجمی بودن سرطان؛ به این معنا که سرطان از بافت درگیر عبور کرده و وارد بافت‌های سالم دیگر شده است.
- میزان گسترش سرطان و میزان درگیری سایر بافت‌های سالم
- سطح بندی سرطان، که ویژگی‌هایی مانند اندازه تومور، محل و گسترش آن را توصیف میکند.
- بررسی این مسئله که آیا سرطان گیرنده‌های هورمونی دارد و یا اینکه از سایر گیرنده‌های توموری استفاده میکند.
نتیجه‌ی آزمایش بیوپسی سرطان
از آنجایی که فرق بیوپسی و پاتولوژی را دانستیم حال پس از انجام بیوپسی، نمونه گرفته شده به آزمایشگاه تخصصی فرستاده می‌شود تا توسط پاتولوژیست مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.
نتیجه بیوپسی که به نتیجه پاتولوژی نیز شناخته می‌شود، پس از یک الی دو هفته در اختیار شخص قرار می‌گیرد.
هنگامی که پاتولوژیست نتیجه بدست آمده را در اختیار شما قرار می‌دهد، ممکن است با کلمات و اصطلاحات ناآشنایی رو به رو شوید.
در ادامه نکات ذکر شده در نتیجه آزمایش را به بیانی ساده بیان می‌کنیم:
۱. درجه بافت شناسی:
این عنوان توضیحاتی پیرامون سرطان و تومور سرطانی می‌دهد که مشخص میکند که احتمال رشد کردن تومور و متاستاز دادن آن به چه میزان است.
همچنین اندازه و شکل سلول سالم و سلول سرطانی را نیز مورد مقایسه قرار می‌دهد. سلول‌های سرطانی که شباهت بیشتری به سلول‌های سالم داشته باشند در سطح پایین قرار دارند.
۲. ریت میتوزی:
این معیار بیان کننده سرعت تقسیم سلول سرطانی است که هر چه سرعت تقسیم آن پایین‌تر باشد، سرطان در مراحل خفیف‌تر قرار دارد.
۳. وضعیت غدد لنفاوی:
این معیار نشان می‌دهد که آیا سرطان به سایر قسمت‌های بدن پخش شده است یا خیر. در صورتی که گره‌های لنفاوی درگیر شده باشند، یعنی سرطان پیشرفته بوده و از طریق خون به سایر قسمت‌های بدن متاستاز داده است.
۴. سطح بندی:
در سطح بندی میزان پیشرفت سرطان و همچنین اندازه و محل سرطان نیز مشخص و تعیین می‌شود.
۵. توضحیات میکروسکوپی:
این توضیحات بیان کننده‌ی این است که نمونه گرفته شده در زیر میکروسکوپ چه شکل و شمایلی دارد.
سوالات متدوال در خصوص فرق بیوپسی و پاتولوژی
کلام آخر
در این مقاله‌ی بای بای سرطان، به بررسی فرق بین بیوپسی و پاتولوژی پرداختیم و دانستیم که هر دو فرآیند بیوپسی و پاتولوژی به گونه‌ای در امتداد هم و با هدف تشخیص و درمان سرطان برای بیمار انجام میشوند.
البته که علاوه بر تشخیص و درمان سرطان، کاربردهای فراوان دیگری را نیز میتوان برای بیوپسی و پاتولوژی در نظر گرفت که این کاربردها تماما در جهت ارتقای سلامتی و کمک به بهبود انسان‌ها است.
شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.
هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.
منابع:
