غالبا پزشکان برای تشخیص سرطان و اختلالات روده بزرگ، از کولونوسکوپی که تست تشخیصی شایعتری نسبت به سایر تست‌های هم رده است، استفاده می‌کنند. با این حال گاهی برای بررسی انتهای روده بزرگ و مقعد، انجام تست تصویربرداری به نام سیگموئیدوسکوپی (sigmoidoscopy) نیاز است. اما این که چه زمانی استفاده از سیگموئید ضرورت می‌یابد و ارتباط این تست تشخیصی با سرطان چیست، موضوعی است که در این مقاله بای بای سرطان مورد بررسی قرار گرفته است.
سیگموئیدوسکوپی چیست؟
روشی است که متخصصین با استفاده از آن مقعد و قسمت‌های انتهایی روده بزرگ یا سیگموئید را مورد ارزیابی و بررسی قرار می‌دهند.
لفظ کولون، اصطلاح علمی است که برای روده بزرگ به کار برده می‌شود و سیگموئید بخش پایانی آن خواهد بود؛ کولون سیگموئید به رکتوم ختم خواهد شد، جایی که مواد دفعی بدن از آن جا دفع می‌شوند.
در سیگموئیدوسکوپی، از لوله‌ای نازک و منعطف استفاده می‌شود که در قسمت بالایی آن چراغی کوچک و لنزی تعبیه شده است.
پزشک متخصص با وارد کردن این لوله به داخل مقعد و حرکت دادن ملایم آن به سمت رکتوم و از آن جا به قسمت‌های پایینی کولون، تصاویری از روده بزرگ و سیگموئید تهیه میکند که این تصاویر بر روی مانیتوری در لحظه، نمایش داده می‌شوند.
معمولا پروسه سیگموئیدوسکوپی، توسط تیم مراقبتی و افرادی خاص انجام خواهد شد اما به طور کلی بهتر است این تست توسط فوق تخصص گوارش انجام شود با این حال، سایر کادر پزشکی نیز می‌توانند این پروسه را برای بیمار انجام دهند.
پس از متخصصین، جراحان در اولویت بعدی قرار دارند و بعد از آنها پزشکان خانواده صلاحیت انجام این تست را خواهند داشت.
پرستاران دوره دید نیز می‌توانند کمک مفیدی در حین انجام و مراقبت‌های لازم در حین پروسه باشند.
تفاوت سیگموئیدوسکوپی و کولونوسکوپی
ممکن است این سوال پیش بیاید که تفاوت سیگموئیدوسکوپی و کولونوسکوپی در چیست؟ آیا شباهت و تفاوتی بین آنها وجود دارد؟
در ادامه به صورت مختصر به این موضوع می‌پردازیم.
هر دو تست کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی در بررسی و تشخیص سرطان روده و سایر بیماری‌ها کاربرد دارند.
اما تفاوتی که در این دو تست وجود دارد در آن است که این روش‌ها قسمت‌های مختلفی از روده بزرگ را تحت بررسی قرار می‌دهند و توانایی تصویربرداری و ارزیابی ناحیه به خصوصی از روده را خواهند داشت.
سیگموئیدوسکوپی، روشی غیرتهاجمی‌تر است، چرا که در این روش قسمت‌های پایینی روده بزرگ بررسی می‌شود در حالی که در کولونوسکوپی، کل روده بزرگ مورد بررسی قرار می‌گیرد.
اگر در طول سیگموئیدوسکوپی، پولیپی مشاهده شود به احتمال زیاد پزشک متخصص بلافاصله کولونسکوپی را در دستور کار قرار خواهد داد چرا که وجود پولیپ در قسمت‌های پایینی روده بزرگ به این معناست که این پولیپ‌ها در سایر قسمت‌های روده نیز وجود دارند.
بنابراین پزشک متخصص با کولونوسکوپی اقدام به خارج سازی این پولیپ‌ها قبل از سرطانی و بدخیم شدن آنها خواهد کرد.
انجام سیگموئیدوسکوپی برای سیگموئید و نواحی اطراف آن، به کولونسکوپی ترجیح داده خواهد شد زیرا مدت زمان کمتری نیاز دارد و همچنین در این روش از داروهای بیهوشی برای بیمار استفاده نمی‌شود.
علاوه بر آن، احتمال بروز پارگی‌های دیواره روده و خونریزی‌های داخلی در فرآیند سیگموئیدوسکوپی بسیار کمتر از کولونوسکوپی خواهد بود.
آمادگی‌های لازم قبل از انجام سیگموئیدوسکوپی
پزشک توصیه‌های لازم در مورد آمادگی های لازم برای انجام پروسه، در اختیار بیمار قرار می‌دهد.
بهتر است به توصیه‌های پزشک دقیق عمل کنید تا اختلالی در نتیجه نهایی آن ایجاد نشود.
نکات قبل از انجام این فرآیند، به شرح زیر است:
1- بهتر است بیمار ۲۴ ساعت قبل از انجام پروسه از رژیم مایعات استفاده کند.
مایعاتی که بهتر است استفاده شوند شامل مایعات بدون چربی، قهوه سیاه، ژلاتین و آب میوه‌های طبیعی بدون اسانس خواهند بود.
پیروی از این رژیم، به این دلیل است که روده بیمار تا جایی که امکان دارد خالی شود تا بررسی و ارزیابی دیواره‌های داخلی آن برای پزشک راحت‌تر و دقیق‌تر باشد.
2- طبق توصیه‌های پزشک، بهتر است قسمت انتهایی کولون و سیگموئید کاملا تخلیه شود.
پزشک داروهای ملین و مواد غذایی برای بیمار تجویز میکند تا روده از مدفوع خالی شود.
این داروهای ملین، معمولا به صورت قرص و یا پودری محلول در آب خواهد بود و بهتر است شب قبل از انجام سیگموئیدوسکوپی یا یک روز قبل از آن استفاده شود.
3- بیمار قبل از انجام پروسه تمامی لباس‌های خود را درمی‌آورد.
گان مخصوص بیمارستان را خواهد پوشید تا در حین انجام پروسه راحت باشد.
4- پزشک مشاور از بیمار می‌خواهد تا لیستی از تمامی داروهایی که مصرف میکند را در اختیار او قرار دهد.
این لیست میتواند شامل هرگونه داروی مصرفی مثل مکمل‌های غذایی یا داروهای مسکن باشد.
بیمار بهتر است تا قبل از انجام از مصرف داروهای رقیق کننده خون مثل آسپیرین دوری کند، چون مصرف این داروها، باعث افزایش ریسک خونریزی می‌گردد.
بنابراین لازم است قبل از مصرف هر نوع دارویی پیش از انجام این فرآیند، با پزشک مربوطه مشورت شود.
5- بهتر است در صورت وجود هرگونه حساسیت نسبت به داروی خاص بیمار با پزشک در میان بگذارد.
تا اقدامات لازم برای جلوگیری از بروز حساسیت و یا تغییر متود در دستور کار قرار گیرد.
آیا فرآیند سیگموئیدوسکوپی دردناک است؟
بیمار در طول پروسه سیگموئیدوسکوپی احساس ناراحتی و اذیت شدن کمی خواهد داشت اما دردی را احساس نخواهد کرد.
معمولا در طول این پروسه از داروهای بیهوشی استفاده نمی‌شود و صرفا به داروهای بی‌حس کننده موضعی بسنده خواهد شد.
همچنین قبل از شروع پروسه، داروهای آرام‌بخش نیز برای بیمار تجویز می‌شود تا تجربه احساس ناخوشایند در طی این فرآیند برای بیمار به حداقل برسد.
در صورتی که فرد احساس درد غیرقابل تحملی داشته باشد، پزشک پروسه را متوقف میکند تا علت درد بیمار بررسی شود و بعد از رفع آن، فرآیند را ادامه دهد.
سیگموئیدوسکوپی روشی ایمن و بی خطر است اما این متود نیز مانند سایر روش‌ها میتواند عوارض جانبی خاصی به همراه داشته باشد.
عوارض شامل خونریزی‌های شدید بعد از نمونه‌برداری، بیوپسی و پارگی‌های دیواره روده بزرگ در طول سیگموئیدوسکوپی خواهد بود که البته به ندرت اتفاق می‌افتند.
سیگموئیدوسکوپی چگونه انجام می‌شود؟
بیمار بعد از پوشیدن گان بر روی پهلوی چپ خود دراز می‌کشد و زانوهای خود را به داخل شکم جمع میکند، سپس پزشک متخصص سیگموئیدوسکوپ را از طریق مقعد وارد رکتوم میکند.
سگموئیدوسکوپ لوله‌ای باریک است که در بالای خود چراغ و دوربینی کوچک دارد و این امکان را به پزشک می‌دهد تا کولون را پر از هوا کند.
هوایی که از طریق لوله وارد روده‌ها می‌شود موجب باز شدن آن شده و دامنه حرکتی بیشتر و دید بهتری نسبت به لایه‌های داخلی روده را در اختیار پزشک متخصص قرار می‌دهد.
با حرکت دادن سیگموئیدوسکوپ در داخل کولون و نواحی سیگموئید، هوای داخل کولون دچار فشردگی می‌شود و احساس گرفتگی و دفع مواد زائد شدیدی به بیمار دست خواهد داد.
همانطور که پیشتر گفته شد، در این وسیله دوربینی کوچک در بالای لوله تعبیه شده است که تصاویری را از دیواره داخلی روده تهیه میکند و بر روی مانیتوری بزرگ نمایش می‌دهد تا پزشک متخصص با بررسی تصاویر گرفته شده علت بروز بعضی از علائم بیماری را در فرد تشخیص دهد.
پزشک میتواند ابزاری را از طریق اسکوپ وارد کولون کند تا نمونه‌های لازم را از بافت داخلی کولون و سیگموئید تهیه کند.پروسه سیگموئیدوسکوپی، معمولا بین ۱۰ الی ۱۵ دقیقه طول می‌کشد و در صورت انجام بیوپسی، پروسه طولانی‌تر خواهد شد. لازم به ذکر است که به طور معمول از داروی بیهوشی و مسکن در طول پروسه برای بیمار استفاده نمی‌شود.
منابع:
