سرطان قلب و تأثیر آن بر عملکرد قلب

وقتی صحبت از بیماری‌های قلبی می‌شود، اغلب ذهن‌ها به سمت مشکلاتی مانند حمله قلبی یا نارسایی قلبی می‌رود. اما آیا می‌دانستید که قلب نیز می‌تواند به سرطان مبتلا شود؟ سرطان قلب، یک بیماری نادر اما مهم است که بسیاری از مردم حتی نام آن را نشنیده‌اند. شاید همین ناشناخته بودن باعث شده است که اطلاعات کمی درباره‌ی آن در دسترس باشد.

در این مقاله از بای بای سرطان، تصمیم داریم پرده از راز این بیماری برداریم، علائم، علل و روش‌های درمان آن را بررسی کنیم و ببینیم چگونه می‌توان با آن مبارزه کرد. اگر کنجکاو هستید که بدانید آیا سرطان قلب قابل پیشگیری است؟ یا اینکه چطور می‌توان با تشخیص زودهنگام از پیامدهای آن کاست، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

قلب چیست؟

قلب، یک ارگان بسیار مهم و حیاتی است که در وسط سینه و بین شش­ ها قرار گرفته است و توسط استخوان­ های دنده و مدیاستن، احاطه شده و از آن محافظت می ­شود.

این ارگان، وظیفه خون ­رسانی به سایر ارگان­ ها را دارا است و با انقباضات خود، خون را از طریق عروق به ‌سایر نقاط بدن می­ فرستد و آغاز کننده گردش خون سیستمی است.

قلب هر انسان، به ‌اندازه مشت گره شده خود فرد است. این ارگان حیاتی، از ۳ لایه اپی­کارد، میوکارد و اندوکارد تشکیل شده و دارای ۴ حفره است؛ دو بطن و دو دهلیز.

سرطان قلب چیست؟

همانطور که پیش ­تر گفتیم، سرطان قلب بسیار نادر است. به طور کلی، احتمال بروز تومورهای سرطانی که خود به خودی در آن ایجاد می­ شوند، ۱ در ۱۰۰۰۰۰ است.

این کیس از بیماری به حدی نادر است که جراحان ممکن است فقط یکبار در طول دوران حرفه ­ای خود با همچین کیسی رو­به­ رو شوند.

از بافت همبند تشکیل شده است و ایجاد سرطان در این بافت ­ها، نادر است. چرا که سرطان بیشتر در سلول­ های اپیتلیال پوشاننده ارگان ­ها، ایجاد می ­شود.
اکثر تومورهایی که در آن تشکیل می شوند، خوش­خیم هستند و ممکن است سرطانی ‌نباشند. تنها ۲۵ درصد از تومورهایی که در آن ایجاد ‌می ­شوند، سرطانی است.

تومورهایی به واسطه متاستاز از ریه، سینه و نقاط دیگر بدن ایجاد می­ شوند، درصد بسیار بالاتری را نسبت به تومورهایی که در خود سلول قلب ایجاد ‌می­ شوند، به خود اختصاص می ­دهند.

علائم سرطان قلب

علائم سرطان قلب، می ­تواند با ایجاد اختلال در کارکرد، نمایان شوند یا حتی ممکن است در فرد مبتلا، هیچ علائمی مبنی بر بروز سرطان، وجود نداشته باشد. در ادامه، چندی از این علائم را آورده ­ایم.

• تنگی‌نفس
• بیهوش شدن
• درد قفسه سینه
• کم­خونی
• کاهش وزن بی­دلیل
• تهوع
• سرفه
• درد مفاصل و عضلات

لازم به ذکر است که تومورهای غیرسرطانی نیز این علائم را ایجاد می­ کنند و بروز این علائم در شما به منزله ابتلای شما به سرطان قلب نمی ­باشد؛ لذا با انجام تست­ های تشخیصی مربوطه، تشخیص سرطان، به قطعیت می ­رسد.

انواع تومور­های قلبی

انواع تومور‌های خوش خیم:

• میکسوم (Myxoma) شایع ­ترین تومور اولیه خوش­ خیم است که در دهلیز‌ چپ ‌ایجاد ‌می­ شود.
• فیبرولاستوم پاپیلاری (Papillary fibroelastoma) معمولا داخل و یا اطراف دریچه ­های قلبی قابل مشاهده است.
• پاراگانگلیوم (Cardiac paraganglioma) این نوع تومور، سقف دهلیز چپ را درگیر می­ کند.
• همانژیوم (Hemangioma) توموری است که احتمال بروز آن در پریکارد، دهلیز، بطن و دریچه‌ تریکاسپید وجود دارد.
• لیپوم (Lipoma) رشد و بزرگ‌ شدن بافت چربی که ممکن است علائمی نداشته باشد اما برای جلوگیری از بدخیم شدن، آن را با عمل‌ جراحی خارج ‌می­ کنند.
• فیبروم (Fibroma) توموری است بزرگ و گره­ دار که در کودکان و نوزادان شایع ­تر است.
• بیماری کستل من (Castleman’s disease) یک اختلال بسیار نادر است که توسط تومورهای خوش­ خیم ‌ایجاد ‌می‌شود که در ابتدا، بافت گره ­های لنفاوی و سپس قلب را درگیر می ­کند.

اگر‌ چه تومورهای نام برده شده خوش­خیم هستند، ‌اما با این‌ حال، باز هم می ­توانند‌ مشکلات جدی برای سلامتی فرد ایجاد‌ کنند.

علاوه بر تومورهای خوش­خیم، تومورهای بدخیم‌ نیز وجود دارند که در ادامه، نام برده شده ­اند:

۱- آنژیوسارکوما (Angiosarcoma)

شایع­ترین نوع تومور ‌اولیه بدخیم است که در دیواره عروق ایجاد می ­شود.

۲- هیستیوسایتوما فیبری بدخیم (Malignant fibrous histiocytoma)

سرطان بافت نرم است که بیش­تر ‌در سنین 50 تا 70 ‌سال اتفاق می­ افتد.

۳- لیومیوسارکوما(Leiomyosarcoma)

 سرطان عضلات صاف که شامل‌ عضلات قلب هم ‌می­ شود.

۴-رابدومیوسارکوما (Rhabdomyosarcoma)

توموری است که رشد بسیار سریعی داشته و عامل بروز نصف سرطان­ های بافت نرم در کودکان است.

عوامل زمینه­ ساز سرطان قلب

احتمال بروز تومورهای سرطانی در، به اولیه یا ثانویه بودن تومورها بستگی دارد. محققین، علت ایجاد تومورهای اولیه را هنوز کشف نکرده ­اند اما با این حال معتقدند، بعضی ژن­ ها باعث افزایش احتمال ابتلا به این بیماری می­شود.

در ادامه، به چند ریسک فاکتور که زمینه ­ساز سرطان هستند، می­ پردازیم.

1. توبر اسکلروزیس
2. سندرم گورلین
3. کمپلکس کارنی
4. سابقه خانوادگی ابتلا به تومورهای قلبی
5. جهش­ در برخی ژن­ ها
6. سن بالا؛ به طوری که در افراد بالای ۵۰ سال، احتمال ایجاد تومورها و این سرطان بیش­تر گزارش شده است.
7. جنس؛ به طوری که در خانوم ­ها، احتمال بروز سرطان قلب بیش­تر از آقایان است.
8. نژاد؛ افراد سفید پوست نسبت به سیاه­ پوستان مستعدتر هستند.

سرطان­ های ثانویه، اغلب از سرطان­ های ایجاد شده در سایر ارگان ­ها، منشا می­ گیرند. به طوری که با سرطانی شدن برخی از ارگان ­ها، احتمال متاستاز آن به قلب وجود دارد.

این سرطان­ها شامل:

• سرطان ریه
• سرطان سینه
• سرطان مری
• سرطان معده
• سرطان کلیه
• سرطان پوست
• لنفوم ­ها
• سرطان خون یا مغز استخوان

تشخیص سرطان قلب

مطالعات اخیر نشان می ­دهند، فرآیند تشخیص سرطان قلب، توسط چند‌ روش و تکنیک صورت می ­گیرد.

• متخصصین جهت تشخیص سرطان، با اکوکاردیوگرافی شروع می­ دکنند. در این روش، با استفاده از فراصوت می‌توان ۹۰ درصد تومورها را تشخیص داد.

• روش موثر دیگر MRI است که این امکان را به متخصصین می ­دهد تا محل مناسب تومور و اندازه آن را تشخیص دهند. معمولا پس از تایید وجود تومور در MRI، پزشک اقدام به جراحی جهت برداشتن تومور سرطانی یا غیرسرطانی می ­کند.

• استفاده از CT scan و PET scan نیز  برای تشخیص انواع توده و تومورهای سرطانی کاربردی است.

• متخصصین معمولا قادر به تشخیص سرطانی بودن تومور و یا سلول نیستند، مگر آن که از آن نمونه ­برداری کنند و ماهیت آن را مورد بررسی قرار دهند. بیوپسی (Biopsy) از دیگر روش ­های تشخیصی است که این امکان را به پزشکان ‌می ­دهد تا بهترین روش درمانی را با توجه به نتایج آزمایشات، برای بیمار، اتخاذ کنند.

• از روش ­های تشخیصی دیگر می ­توان به پریکاردیوسنتز (pericardiocentesis) اشاره کرد. در این متود تشخیصی، متخصصین با استفاده از سوزنی نازک و بلند، از مایع اطراف قلب‌ نمونه‌برداری می­ کنند و این مایع را در محیط آزمایشگاهی کشت می ­دهند تا از سرطانی بودن یا نبودن آن، اطمینان حاصل کنند.

علاج سرطان القلب

درمان تومورهای قلب، بستگی به اولیه یا ثانویه بودن ‌آن دارد. 

تومورهای اولیه

بهترین‌ روش درمان معمولا جراحی است که پزشک متخصص با بررسی محل تومور تا جایی که امکان دارد‌ تومور را برش می دهد و خارج می کند.

قسمت های باقی مانده با روش های شیمی درمانی از بین می رود. معمولا شیمی درمانی قبل و یا بعد از جراحی انجام‌ می شود‌.

قبل از جراحی، برای کوچکتر شدن اندازه تومور و راحت تر شدن جراحی آن و بعد از جراحی، ‌برای از بین بردن ‌بافت‌های سرطانی باقی مانده در بدن فرد، انجام ‌می شود.

تومورهای ثانویه

نوع درمان بستگی به محل شروع سرطان و این موضوع که از طریق متاستاز چند ارگان دیگر به همراه قلب درگیر شده‌اند، دارد.

در این شرایط، متخصصین از شیمی‌درمانی سیستمیک استفاده می‌کنند. در این روش، داروهای ضد سرطان به صورت تزریقی وارد خون می شوند تا سلول های سرطانی ارگان های درگیر را از بین ببرند.

چون تعداد ارگان ها ممکن است زیاد باشد و همچنین عضو درگیر قلب است که بسیار حیاتی و مهم است، نمی توان از روش تزریق مستقیم دارو به ارگان استفاده کرد.

چرا‌ که عوارض بسیار شدید و جبران ناپذیری برای بیمار، در پی خواهد داشت.

آخرین آمار و تحقیقات در مورد سرطان قلب

طبق اطلاعات جدیدی که از منابع معتبر جمع‌آوری شده است، نشان می‌دهد که تومورهای قلبی همچنان به عنوان موارد نادر در نظر گرفته می‌شوند اما پیشرفت‌هایی در درمان آن‌ها حاصل شده است.

1. شیوع و مرگ و میر: تومورهای بدخیم قلبی نادر هستند و تنها حدود ۰.۰۲٪ از جمعیت عمومی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این نرخ شیوع نسبت به دیگر سرطان‌ها بسیار پایین‌تر است​sciencedaily.com.
2. پیشرفت‌های درمانی: با اینکه جراحی همچنان بهترین گزینه درمانی برای تومورهای قلبی به شمار می‌رود، روش‌های جدید مانند استفاده از داروهای هدفمند و پرتودرمانی بهبود یافته‌اند و نتایج بهتری را برای بیماران ارائه داده‌اند. تحقیقات نشان می‌دهند که نرخ بقا برای بیماران تحت درمان مدرن می‌تواند بهبود یابد​sciencedaily.com.
3. تحقیقات جاری: مطالعات اخیر تمرکز زیادی بر روی شناسایی و درمان تومورهای متاستازی داشته‌اند که از سرطان‌های دیگر بدن به قلب گسترش یافته‌اند. این نوع تحقیقات به دنبال راه‌هایی برای کاهش تأثیرات این تومورها و بهبود کیفیت زندگی بیماران است​sciencedaily.com.
4. اهمیت غربالگری و تشخیص زودهنگام: با توجه به نادر بودن این سرطان، تاکید بر اهمیت غربالگری دقیق و تشخیص زودهنگام افزایش یافته است. تکنیک‌های تصویربرداری پیشرفته مانند MRI و اکوکاردیوگرافی در شناسایی تومورهای قلبی مؤثر شناخته شده‌اند و می‌توانند به پزشکان کمک کنند تا سریع‌تر و دقیق‌تر به تشخیص بپردازند

چگونه از ابتلا به سرطان قلب پیشگیری کنیم؟

سرطان های قلب اولیه، به دلیل ریشه ژنتیکی که دارند امکان جلوگیری و پیشگیری از بروز آنها، وجود ندارد و جلوگیری از سرطان قلب ثانویه، به مراتب محتمل تر و آسان تر است.

چرا که ریسک فاکتورهایی که باعث بروز این نوع سرطان می شوند، نسبتا قابل کنترل هستند. متخصصین، معتقدند با داشتن شیوه زندگی مناسب می توان احتمال بروز نوع ثانویه سرطان قلب را تا حد زیادی کاهش داد.

به چند نمونه از این روش ها، اشاره کرده ایم:

1- ترک سیگار و عدم قرارگیری در معرض دود سیگار می تواند در پشگیری از ایجاد این بیماری، مفید باشد.

2- کاهش وزن و یا حفظ وزن در محدوده ایده‌آل، می تواند ریسک‌ ابتلا به سرطان قلب را کاهش دهد.

3- داشتن فعالیت بدنی و ورزش به طور منظم، ‌باعث افزایش قدرت و سلامت قلب می شود؛ در نتیجه احتمال بروز سرطان قلب کاهش پیدا می کند.

4- خودداری از مصرف الکل؛ چراکه الکل، باعث آسیب به کبد، معده، کلیه و همچنین قلب می شود. همچنین ریسک ایجاد ‌تومور قلبی در اشخاصی که الکل مصرف می کنند نسبت به سایرین، بالاتر است.

تجربیات متفاوت بیماران با سرطان قلب

داستان فریده، ۵۷ ساله: فریده خانم، که سال‌ها به عنوان معلم در مدارس تهران خدمت کرده‌ است، در سال ۲۰۲۱ پس از ماه‌ها احساس خستگی مفرط و تنگی نفس، متوجه شد که مبتلا به سرطان قلب است. او تحت درمان با جراحی برای برداشتن تومور و سپس دوره‌ای از شیمی‌درمانی قرار گرفت. فریده اکنون، با توکل به خدا و حمایت خانواده‌اش، در مسیر بهبودی است و فعالیت‌های هنری مانند نقاشی را به عنوان بخشی از فرآیند درمان خود ادامه می‌دهد.

تجربه رضا، ۴۳ ساله: رضا، که پیش از تشخیص سرطان قلب، یک ورزشکار دو و میدانی بود، در سال ۲۰۲۲ با درد شدید قفسه سینه به بیمارستان مراجعه کرد. تشخیص سرطان قلب برای او و خانواده‌اش بسیار ناگهانی بود. درمان او شامل شیمی‌درمانی و پرتو درمانی بود. رضا با استفاده از مدیتیشن و یوگا توانسته است تا حدی استرس ناشی از بیماری را کنترل کند.

ماجرای سارا، ۳۴ ساله: سارا، که به تازگی مادر شده بود، پس از احساس تنگی نفس و کاهش وزن ناخواسته، به سرطان قلب مبتلا شد. او تحت نظر پزشکان با استفاده از درمان‌های هدفمند که کمتر رایج بودند، درمان شد. این درمان‌ها شامل داروهایی بود که بر روی مهار تومورها تمرکز داشتند. سارا امیدوار است که بتواند زندگی طبیعی خود را از سر بگیرد و دوباره به کار تدریس بازگردد.

راهپیمایی بهناز، ۶۲ ساله: بهناز، بازنشسته و علاقه‌مند به سفر، بعد از تشخیص سرطان قلب توسط MRI و اکوکاردیوگرافی، تحت جراحی و پرتو درمانی قرار گرفت. او می‌گوید که پشتیبانی اجتماعی و حضور در گروه‌های حمایتی برای او بسیار مفید بوده و به او کمک کرده تا با بیماری‌اش مقابله کند.

مبارزه جواد، ۵۰ ساله: جواد، که یک کارآفرین است، پس از چندین ماه سرفه مداوم و تنگی نفس، متوجه شد که سرطان قلب دارد. او تحت درمان با داروهای متاستازی قرار گرفت که به جلوگیری از گسترش سرطان به سایر بخش‌های بدن کمک کرد. جواد در تلاش است تا با استفاده از رژیم غذایی سالم و ورزش، سلامتی خود را حفظ کند.

بازگشت شیرین، ۴۵ ساله: شیرین، که در یک شرکت فناوری کار می‌کرد، پس از کشف تومور در قلبش، تحت جراحی و دوره‌ای طولانی از شیمی‌درمانی قرار گرفت. او به زندگی مثبت نگاه می‌کند و فعالیت‌های خود را به عنوان داوطلب در مراکز درمانی برای کمک به دیگران ادامه می‌دهد.

کلام آخر

شاید شنیدن نام سرطان قلب در ابتدا نگران‌کننده به نظر برسد، اما باید بدانید که امید همیشه وجود دارد! پزشکی مدرن هر روز در حال پیشرفت است و روش‌های درمانی جدید، شانس بیماران را برای بهبود افزایش داده‌اند. اما سوال اینجاست: آیا با داشتن سبک زندگی سالم، می‌توان از این بیماری نادر پیشگیری کرد؟ آیا دانش پزشکی در آینده‌ای نزدیک قادر خواهد بود راه‌حلی قطعی برای درمان این نوع سرطان ارائه دهد؟

در بای بای سرطان، باور داریم که آگاهی اولین قدم برای مقابله با سرطان است. ما در کنار شما هستیم تا با ارائه‌ی اطلاعات علمی و معتبر، امید را زنده نگه داریم و مسیر درمان را هموارتر کنیم. پس قوی بمانید، مثبت فکر کنید و بدانید که همیشه راهی برای ادامه دادن وجود دارد!

شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.

هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.