تصور کنید: یک واکسن که ابتدا برای مقابله با ویروس COVID‑19 ساخته شد، ممکن است بهطور غیرمنتظره بقای بیماران مبتلا به سرطان را ارتقاء دهد. آیا ممکن است درمان سرطان نیز با فناوری mRNA که تمام دنیا را متحول کرد، دستخوش تحولی شود؟ در تحقیقی جدید مشخص شده است: دریافت واکسنهای mRNA کووید در نزدیکی شروع ایمونوتراپی، ممکن است بقای بیماران مبتلا به سرطانهای پیشرفته (ریه و پوست) را تقریباً دو برابر کند.
این دستاورد میتواند پرسش بزرگ را مطرح کند: آیا اکنون وارد عصر جدیدی از ارتباط بین واکسنها و درمان سرطان شدهایم؟
پژوهشگران دانشگاه فلوریدا و مرکز سرطان MD Anderson طی یک تحلیل روی بیش از ۱۰۰۰ پرونده بیماران مبتلا به سرطان ریه یا ملانومای پوستی متاستاتیک دریافتند کسانی که واکسن mRNA کووید را در فاصلهی تا ۱۰۰ روز قبل یا بعد از شروع درمان ایمونوتراپی دریافت کردهاند، مدت بقا بسیار بیشتری داشتند.
بهعنوان مثال، برای بیماران مبتلا به سرطان ریه پیشرفته، میانگین بقا از حدود ۲۰٫۶ ماه برای گروه واکسنندیده به ۳۷٫۳ ماه برای گروه واکسن دیده افزایش یافته است.
در بیماران مبتلا به ملانوما، گروهی که واکسن دیدند (۴۳ نفر) در مقابل گروه ۱۶۷ نفری که واکسن دریافت نکرده بودند، افزایش بقا از حدود ۲۶٫۷ ماه تا بازهای بین ۳۰ تا ۴۰ ماه مشاهده کردند.
این نتایج به پژوهشگران این امکان را میدهد که بگویند: دریافت واکسن mRNA کووید ممکن است سیستم ایمنی بدن را به شکلی تقویت کند که در کنار درمان سرطان، اثربخشی آن را بیشتر کند.
البته تأکید میشود که این مطالعه مشاهدهای است (Observational) و نیاز به آزمایشهای بالینی تصادفیشده دارد تا رابطه علت و معلولی بهطور کامل اثبات شود.
در آزمایشهای آزمایشگاهی روی موش، تیم پژوهشگر دریافت که ترکیب واکسن mRNA با داروهای مهارکننده نقاط کنترل ایمنی (immune checkpoint inhibitors) توانست تومورهایی که قبلاً به درمان مقاوم بودند را حساس کند و رشد آنها را متوقف سازد.
اگر نتایج تأیید شود، این دستاورد میتواند به سمت طراحی یک «واکسنی جهانی» برای سرطان سوق یابد که بهصورت آماده (off-the-shelf) بتواند برای بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان استفاده شود.
توجه: این نتایج هنوز در مرحلهی تحقیقاتی است و تبدیل به پروتکل درمان رسمی نشده است. هرگونه تصمیم درمانی باید با نظر پزشک معالج صورت گیرد.
نکات کلیدی واکسنهای mRNA کووید
- واکسنهای mRNA که برای کووید ساخته شدند، ممکن است نهتنها ویروس را مهار کنند، بلکه سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با سرطان نیز آمادهتر کنند.
- در مطالعهای مشاهده شد که دریافت این واکسن در فاصله تا ۱۰۰ روز قبل یا بعد از شروع ایمونوتراپی، با افزایش بقا همراه بوده است.
- برای سرطان ریه پیشرفته: میانگین بقا از ~ ۲۰٫۶ ماه به ~ ۳۷٫۳ ماه رسید.
- برای ملانوما (سرطان پوست): افزایش بقا از ~ ۲۶٫۷ ماه به ~ ۳۰-۴۰ ماه مشاهده شد.
- مطالعه فعلی مشاهدهای است؛ یعنی هنوز نمیتوان نتیجه گرفت که واکسن علت اصلی افزایش بقا بوده است، و نیاز به آزمایشهای آینده دارد.
- پژوهش در آزمایشهای حیوانی نیز نشان داد که ترکیب واکسن mRNA + مهارکنندههای ایمنی، تومورهای مقاوم را به درمان حساس کرد.
- اگر نتایج نهایی تأیید شود، ممکن است به وجود واکسنی همهکاره برای سرطان فکر کنیم — مفهومی که تا چند سال قبل صرفاً در حوزه فرضیات بود.
کلام آخر
این یافتهها به ما نشان میدهد که امید همیشه در کمین است و علم همچنان مرزهای درمان را جابهجا میکند. واکسنهای mRNA نه تنها میتوانند ویروسها را شکست دهند، بلکه شاید ترکیب شگفتانگیز جدیدی در جنگ با سرطان باشند. اگر شما یا یکی از عزیزانتان در مسیر درمان سرطان هستید، بدانید که هر روز پژوهشهای جدید در حال رخ دادن است و هر دستاورد میتواند نوری کوچک در مسیر درمان باشد. لطفاً در بخش دیدگاه، نظرتان را بنویسید و اگر این مقاله الهامبخش شما بود، تجربیاتتان را به اشتراک بگذارید.
این ترجمه و بازنویسی از اصل مقاله منتشرشده در ScienceDaily به تاریخ ۲۸ اکتبر ۲۰۲۵ برای بیماران سایت «بای بای سرطان» انجام شده است.
